5-MEO-DMT bazı kurbağa türlerinde bulunan halüsinojenik bir maddedir. Psikedelik madde olan bu kurbağa zehiri hakkında yapılan birçok bilimsel araştırma bulunmaktadır. Bu yazıda bu maddenin içerdiği tehlike, risk ve kullanımında doğabilecek sorunlar hakkında yapılan bilgiler bulunmaktadır.
1) Kullanım Sıklığı
500’den fazla kullanıcıyla yapılan yeni bir internet araştırması, 5-MeO-DMT’nin nadiren yani yılda bir kereden az ve ağırlıklı olarak ruhsal keşif için kullanıldığını düşündürmektedir. Kullanıcıların yaklaşık % 90’ı mistik tip deneyimler bildirmiştir ve yaklaşık % 40’ı endişe veya korku gibi zorlu durumlar yaşamıştır. Yazarlar, insanlarda gelecekteki titizlikle tasarlanmış araştırmaların 5-MeO-DMT’nin güvenliğini ve vücudun onu nasıl işleyip parçaladığını (farmakokinetik) incelemesi gerektiği sonucuna varmıştır.
2) Mistik Deneyimler
Bir 2018 çalışması, Meksika’daki bir geri çekilme programının bir parçası olarak 5-MeO-DMT verilen 20 kişiden veri toplanmıştır. Tüm katılımcılar 5-MeO-DMT içeren 50 mg inhale buharlaştırılmış kurbağa bufotoksin almış ve bir anket doldurmuştur. Bulgular, 5-MeO-DMT’nin bireylerin % 75’inde tam mistik deneyimler meydana geldiğini ve yoğunluğu yüksek dozdaki psilosibin ile benzer olduğunu göstermektedir. Yazarlar kısa eylem süresinin klinik müdahaleler ve mistik tip deneyimleri incelemek için avantajlı olabileceğine inanmaktadır. Sonuçlar umut verici görünse de, bu çalışmanın çeşitli kısıtlamaları bulunmaktadır. Birincisi, plasebo grubu içermemektedir. Bu nedenle, hem katılımcılar hem de araştırmacılar neyin uygulandığını bilmemektedirler, bu da plasebo etkisini muhtemel hale getirmektedir. Ayrıca, çalışmanın ilk yazarı Meksika ve ABD’deki çeşitli tedavi merkezlerine bağlıdır. Bununla birlikte, örneklem büyüklüğü küçüktü ve çoğunlukla beyaz erkeklerden oluşmaktadır. Daha çeşitli popülasyonlar üzerinde daha büyük, daha iyi tasarlanmış, çok merkezli çalışmalara ihtiyaç duyulmaktadır.
3) Ruh Hali ve Farkındalık
5-MeO-DMT içeren kurutulmuş kurbağa salgılanmasından tek bir buharın solunması, 2019 yılında yayınlanan geniş tartışmalı bir araştırmaya göre, yaşam, farkındalık kapasiteleri ve zihinsel sağlık semptomlarında memnuniyette sürekli iyileşme ile ilişkili bulunmuştur. Hollanda’da yapılan çalışma, çeşitli Avrupa bölgelerinde kurutulmuş kurbağa salgılanmasından buhar soluyan 42 kişiyi değerlendirmiştir. Bulgular, 5-MeO-DMT ile inhalasyondan sonraki 4 haftaya kadar yaşam, farkındalık ve problem çözme kapasiteleri (yakınsak düşünme) ile daha yüksek memnuniyet dereceleri arasında bir bağlantı olduğunu göstermektedir. Depresyon, anksiyete ve stres oranları da 4 hafta içinde azalmıştır. Ayrıca yazarlar seans sırasında yüksek düzeyde ego çözünmesi veya okyanus sınırsızlığı yaşayan katılımcıların yaşamdan daha memnun olduklarını, daha iyi bir ruh hali yaşadıklarını ve sonrasında daha az stres yaşadıklarını bulmuşlardır.
Bununla birlikte, bu çalışmada tasarım kusurları, küçük bir örnek vardır ve plasebo kontrolü bulunmamaktadır. Sözde doğal gözlemsel bir çalışmadır, bu da araştırmacıların oturumlar sırasında neler olduğunu basitçe not aldıkları ve katılımcılara daha sonra anket verdikleri anlamına gelmektedir. Benzer doğal tasarımlı bir önceki çalışmada, 5-MeO-DMT, internet tabanlı bir anketi tamamlayan 362 kişide depresyon ve anksiyetede istenmeyen iyileşmelerle ilişkili bulunmuştur. Bu iki çalışmanın arkasındaki bilim adamları, gelecekteki yüksek kaliteli çalışmaların 5-MeO-DMT’nin potansiyel terapötik uygulamalarını araştırması gerektiği sonucuna varmışlardır. Ek olarak, hücresel çalışmalar 5-MEO-DMT’nin antidepresan yanıt için önemli olabilecek integrin adı verilen bir reseptör sınıfını etkileyip etkilemediğini incelemektedir.
4) Nöronal Sağlık ve Öğrenme
Bilim adamları 5-MEO-DMT’nin hücrelerdeki bazı yolları ve süreçleri etkileyip etkilemediğini araştırmaktadırlar ve bunlar aşağıdaki gibidir:
• Belirli genleri örneğin Bcl-2 inaktive ederek ve sigma-1 reseptörlerini aktive ederek nöron ölümünü ve beyin lezyonlarını azaltmak
• Nöronların rejenere edilmesi ve nöronlardaki dendrit sayısının arttırılması, sinyal alan ve öğrenmede rol oynayan kısımlardır (LTP)
• Yenilik ve huşu hissi ile bağlantılı olan sigma-1 reseptörü ile beyin plastisitesinin artması
Bununla birlikte, bir çalışma 5-MEO-DMT’nin bilişsel işlev, öğrenme ve bellekte rolü olan bir protein olan srGAP düzeylerini düşürdüğünü bulmuştur. Bu bileşik, beynin prefrontal korteksini (duyusal, görsel ve ilişkili alanlar) etkileyerek halüsinasyonlara neden olduğu varsayılmaktadır. Bu mekanizmaların hiçbiri insanlarda araştırılmamıştır. Hücresel çalışmalardan sonuç çıkarmak imkânsızdır. Hayvan çalışmaları ve klinik çalışmaların, 5-MEO-DMT’nin öğrenme ve beyin sağlığını nasıl etkilediğini belirlemesi gerekmektedir.
5) Enflamasyon
Araştırmacılar 5-MEO-DMT’nin enflomasyonda rolünü araştırmışlardır ve bunlar aşağıdaki gibidir:
• Enflamatuar moleküllerin IL-1, IL-6, IL-8 ve TNF-a üretimini azaltırken, hücrelerde anti-enflamatuar molekül IL-10’u arttırır
• İnflamatuar sitokinlerin aktivasyonunu teorik olarak azaltan nükleer faktör kappa B’yi (NF-B) azaltır
• Beyaz kan hücrelerinin Th1 ve Th17 T hücreleri gibi diğer bağışıklık hücrelerini aktive etme yeteneğini azaltır. Bazı bilim adamları bunların otoimmün ve kronik inflamatuar hastalıklarda aşırı aktif olduğuna inanmaktadır.
Ayrıca 5-MEO-DMT’nin insanlardaki inflamasyon üzerindeki etkileri bilinmemektedir.
6) Ağrı
Sıçanlarda yüksek dozlarda (1,6 – 25 ug) 5-MEO-DMT ağrıyı azaltmıştır. Araştırmacılar bunun serotonin reseptörlerinin (5-HT1A) aktivasyonunun artmasından kaynaklandığını varsaymaktadır. Diğer hayvan çalışmalarına göre düşük dozlarda 5-MEO-DMT de ağrıyı artırmıştır. Teorik olarak serotonin reseptörlerinin örneğin, 5-HT2B veya 5-HT7 ) aktivasyonu, migrende olduğu gibi ağrıya neden olmaktadır. 5-MEO-DMT’nin ağrı yollarını nasıl etkileyebileceğini anlamadan önce çok daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulmaktadır.
6) Bağımlılık
Bazı bilim adamları, 5-MEO-DMT’nin, bazı bağımlılık yapan ilaçlarda ödüllendirici etkiler üreten mGluR5 reseptörünün aktivasyonunu azaltarak çalışabileceğini düşünmektedir. Örneğin, mGluR5 içermeyen fareler bağımlılığın azalması nedeniyle kokain tüketmemektedir. Ayahuasca bağımlılığı azaltma potansiyeline sahiptir. Bazı insanlar etkilerinin kısmen 5-MEO-DMT’den kaynaklandığını öne sürmüşlerdir. Ancak, bu tür iddialar hala tamamen temelsizdir. 5-MEO-DMT’nin bağımlılığı olan kişilerde etkinliği ve güvenliği henüz incelenmemiştir.
5-MEO-DMT’nin Tehlikeleri
Şiddetli zehirlenme ve ölüm
Bir kullanıcı 5-MEO-DMT’yi ciddi zehirlenme ve ölüme yol açan bir MAO-A inhibitörü (harmalin) ile birleştirmiştir. Harmalin, 5-MEO-DMT ve DMT içeren bir Ayahuasca preparatı yapan 25 yaşındaki bir erkeğin ayrı bir hesabı, yuttuktan sonraki sabah ölü bulunmuştur.
Serotonin sendromu
5-MEO-DMT’nin serotonin seviyelerini yükseltme ve geri alımını azaltma kabiliyeti nedeniyle, serotonin sendromu adı verilen bir duruma yol açmaktadır. Bazı ilaçların birlikte kullanımı nedeniyle ortaya çıkabilecek bir grup semptom olan serotonin sendromu (örneğin ateş, ishal, terleme), aşırı serotonin kaynaklı toksisite nedeniyle ölüme yol açmaktadır.
Nöbetler
Bir vaka çalışmasında, 5 yaşında bir çocuk 5-MEO-DMT’nin yutulmasına yol açan bir Bufo alvarius kurbağa yalamıştır. Çocuk nöbet geçirerek hastaneye gönderilmiş ve tamamen iyileşmesi bir hafta sürmüştür.
Hayvanlarda toksisite
Vücut ısısı dalgalanmaları
Sıçanlarda, 5-MEO-DMT düşük dozlarda vücut sıcaklığını (hipotermi) önemli ölçüde düşürürken, yüksek dozlar vücut sıcaklığını (hipertermi) arttırmıştır. Farelerde 5-MEO-DMT, serotonin reseptörü 5-HT1A’yı uyararak hipotermiye neden olurken, hipertermiye 5-HT2A reseptörünü uyararak neden olmuştur.
Hiper veya hipoaktivite
Sıçanlarda MAO-A inhibitörü olan 5-MEO-DMT, ilk 30 dakikada hareketi azaltmış ve sonraki 30’da arttırmıştır. Ayrıca 5-MEO-DMT tek başına hareketi azaltmıştır. Diğer hayvan çalışmaları da benzer sonuçlar göstermektedir. Sıçan ve fare çalışması, MAO-A inhibitörü ile düşük dozlarda 5-MEO-DMT’nin 5-HT2A aktivasyonu nedeniyle 45 dakika ila üç saat içinde aşırı hiperaktiviteye neden olduğu görülmüştür. Bununla birlikte, başka bir sıçan çalışması 5-HT1A aktivasyonuna bağlı olarak sadece 5-MEO-DMT’den sonra azalmış aktivite görülmüştür.
Ağrı
Sıçanlarda düşük dozlarda 5-MEO-DMT ağrıyı arttırmıştır.
Kaynakça:
psypost.org
thethirdwave.co
addictioncenter.com
researchgate.net
Yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu