Yemek borusu boğazı ve mideyi birbirine bağlayan kaslı borudur. Asit reflü, mide içeriği yemek borusuna yükseldiğinde gerçekleşen bir sorundur. Bu, alt özofagus (yemek borusu) sfinkterinin gevşeyip mide asidinin özofagusa girmesine izin vermesiyle oluşur. Asit reflü, gastroözofageal reflü (GER) olarak da bilinir. Asit reflünün en sık görülen belirtisi mide ekşimesi olarak bilinen göğüste yanma hissidir. Diğer semptomlardan biri de ağıza yiyeceklerin geri gelmesidir. Sık mide ekşimesine ek olarak, GERD semptomları yutma güçlüğü, öksürme veya hışıltı ve göğüs ağrısıdır. Mide ekşimesi genellikle sağlık için ciddi bir tehdit oluşturmaz. Bununla birlikte, şiddetli, sık ve kalıcı asit reflü ile bazı komplikasyonlar ortaya çıkabilir. Haftada iki veya daha fazla ciddi mide ekşimesi varsa, GERD (gastroözofageal reflü hastalığı) olarak adlandırılan bir durum olabilir ve doktora gidilmelidir. Tedavi olunmazsa, kronik GERD, iltihaplanmaya, ülsere ve skarlaşmaya neden olabilir. GERD ayrıca yemek borusunu kaplayan hücrelerde değişikliklere yol açabilir. Barrett özofagusu olarak bilinen bu değişiklikler, yemek borusu kanseri riskini arttırmaktadır.
Geceleri Mide Ekşimesi
Geceleri boğaz ağrısı, öksürük veya ağızda acı bir tat ile uyanan bir kişide gece asit reflüsü olabilir. Rahatsız edici uykuya ek olarak, gece reflüsü yemek borusu hasarı riskini artırabilir çünkü uzanmak yemek borusunda mide asidinin daha uzun süre kalmasına yol açar. Kişiler uyurken, uyanık olduğundan daha az asit nötrleştirici tükürük yutar.
Asit Reflü ve Mide Ekşimesi İçin Risk Faktörleri
Herkes ara sıra asit reflü ve mide ekşimesi yaşayabilir. Örneğin, bu belirtiler çok hızlı yemek yedikten sonra başlayabilir, çok fazla baharatlı yiyecek veya fazla yağlı yiyecek tükettikten sonra fark edilebilir.
Aşağıdaki durumlarda GERD gelişme olasılığı daha yüksektir:
*Fazla kilolu veya obez olmak
*Hamilelik
*Şeker hastası olmak
*Sigara içmek
Anoreksi ve bulimia nervoza gibi yeme bozuklukları da bazı GERD vakalarına katkıda bulunabilir.
Asit Reflünün Yiyeceklerle İlgisi
Yiyecekle ilgili aşağıdaki faktörler midedeki asidin yemek borusuna doğru geri akışına katkıda bulunabilir.
*Yemek yedikten sonra vücudun pozisyonu
*Tek bir öğünde tüketilen yiyecek miktarı
*Tüketilen yiyeceklerin türü
Bazı yiyecekleri yedikten sonra asit reflü veya mide ekşimesi yaşanırsa, bunlardan kaçınmak için adımlar atılmalıdır. Nasıl ve ne tüketileceği konusunda akıllı kararlar alınarak bu faktörlerin her biri kontrol edilebilir. Yemekten sonra vücudu dik bir pozisyona getirmek ve daha küçük porsiyonlar yemek, reflünün önlenmesine yardımcı olabilir ancak hangi yiyeceklerden kaçınılacağını bilmek biraz daha kafa karıştırıcı olabilir. Tıp camiasında, aslında yiyeceklerin reflü semptomlarına neden olduğuna dair bazı tartışmalar hala devam etmektedir. Fikir birliği eksikliğine rağmen, pek çok araştırmacı hazımsızlık, mide ekşimesi ve diğer asit reflü semptomlarını önlemek için bazı yiyecek ve içecek türlerinin alınmaması konusunda hemfikirdir. Kilo kaybı da semptomları azaltmada yardımcı olabilir.
Fazla Yağlı Yemekler ve Kızarmış Besinler
Yağlı yiyecekler genellikle alt özofagus sfinkterinin gevşemesine ve midede üretilen asidin mideden yukarıya, yemek borusuna doğru ilerlemesine sebep olur. Bunun sonucu ise mide yanmasıdır. Ayrıca yağlı yiyecekler midede diğer besinlere göre daha uzunca bir süre kalır yani
midenin boşalmasını geciktirir ve asit reflü belirtilerinin ortaya çıkma riskini artırabilir. Reflünün önlenmesine yardımcı olmak için toplam yağ alımı azaltılmalıdır. İşte tüketilmemesi gereken bazı yüksek yağlı yiyecekler:
*Patates kızartması
*Derin yağda kızartılmış soğan halkaları
*Patates cipsi
*Tereyağı
*Tam yağlı süt
*Peynir
*Dondurma
*Fazla yağlı krema
*Fazla yağlı kremalı salata sosları
*Kremsi soslar ve daldırma sosları
*Yağlı bonfile veya aşırı yağlı, kırmızı kesilmiş sığır etleri
Baharatlı Yiyecekler
Reflü semptomlarını daha da kötüleştirebilecek yiyecekler listesi baharatlı yiyecekleri de içerir. Reflüyle ilgili çalışmalar, baharatlı yiyeceklerin, fonksiyonel bir gastrointestinal rahatsızlığın olması durumunda karın ağrısına ve yanma semptomlarına neden olabileceğini göstermiştir. Bununla birlikte, bir başka çalışma kapsaisin’e düzenli maruz kalmanın, arada sırada maruz kalma ile aynı rahatsızlığı yaratmadığını göstermiştir. Kapsaisin, pul biberi ve kırmızı toz biberi baharatlı kılan maddedir. Kişiler bazı yiyecekleri yedikten sonra nasıl hissettiğine dikkat etmeli, yemekler hazırlanırken baharat toleransı düşünülmelidir.
Meyve ve Sebzeler
Meyve ve sebzeler diyetin önemli bir bölümünü oluşturur ancak bazıları GERD semptomlarını daha kötü hale getirebilir. Aşağıdaki meyve ve sebzeler genel suçlulardır:
*Ananas
*Portakal, greyfurt, limon gibi turunçgiller
*Domates ve domates sosu, salsa, biber ve pizza sosu gibi domates bazlı yiyecekler
*Sarımsak ve soğan
Şüphe durumunda, tolerans seviyesi doktorla ve diyetisyen ile görüşülmelidir.
İçecekler
Bazı içecekler de gastroözofageal rahatsızlıkları olan kişilerde semptomları tetikleyebilir. Bu içecekler şunlardır:
*Alkol
*Kahve ve Çay
*Gazlı içecekler
*Narenciye ve domates suları
Kafeinli olsun ya da olmasın, kahve reflü semptomlarını artırabilir. Bununla birlikte, gastroözofageal rahatsızlıklar yaşayan bazı insanlar kahveyi iyi tolere eder. Belirtilere dikkat edilmeli ve yalnızca iyi tolere edilebilen içecekler tüketilmelidir.
Diğer Gıdalar, İlaçlar ve Takviyeler
Diğer birçok yiyecek, ilaç ve takviyeler alt özofagus sfinkterinin kötü çalışmasına neden olabilir. Bu, asit reflüsü semptomlarına yol açabilir. Örneğin, aşağıdakiler tüketildikten sonra reflü belirtileriyle karşılaşılabilir:
*Çikolata
*Nane veya nane şekeri
*Demir veya potasyum takviyeleri
*Antibiyotikler
*Aspirin veya diğer ağrı kesiciler
*Biofosfonatlar
*Alfa-blokerleri
*Nitratlar
*Kalsiyum kanal blokerleri
*Trisiklikler
*Teofilin
*İşlenmiş gıdalar
Asit reflü veya mide ekşimesi semptomlarının arttırdığını düşünen kişilerden bir ilacı veya takviyeyi almayı bırakması istenir. Mevcut ilaçlar bırakılmadan önce daima doktorla konuşulmalıdır.
Yardımcı Olabilecek Yaşam Tarzı Değişiklikleri
Hafif mide ekşimesi günlük rutinde birkaç değişiklik yapılarak kontrol edilebilir. Beslenme tarzında ve yeme alışkanlıklarda ayarlamalar yapmak, asit reflü belirtilerinin ve antasitlere olan ihtiyacın azalmasına yardımcı olabilir. Antasitlerin uzun süreli kullanımı, istenmeyen sağlık etkileriyle sonuçlanabilir. Nadiren veya hafif asit reflü vakaları genellikle birkaç yaşam tarzı değişikliği benimsenerek önlenebilir. Örneğin:
*Yemekten sonra üç saat boyunca uzanmaktan kaçınılmalı, dik konumda kalınmalıdır.
* Gece atıştırmalarından kaçınılmalıdır (yatarken midede yiyecek olması, mide ekşimesi gibi asit reflü belirtilerini kötüleştirebilir).
*Gün boyunca daha sık ve daha küçük öğünler tüketilmelidir.
*Karnın üzerinde baskı yapmaması için bol giysiler giyilmelidir.
*Fazla kilolar verilmelidir.
*Sigara bırakılmalıdır.
Belirtiler tetikleniyorsa yüksek yağlı yiyeceklerden, baharatlı yiyeceklerden, bazı meyvelerden, sebzelerden ve içeceklerden kaçınılmalıdır. Ayrıca ilaçlar veya takviyeler alındıktan sonra belirtiler fark edilebilir. Bu durumda, konuyla ilgili olan bir doktorla görüşülmelidir.
Alınabilecek Diğer Önlemler
Yukarıda belirtilenlerin dışında alınabilecek başka önlemler de vardır. Bunlara aşağıda değinilmiştir.
Egzersiz rutini değiştirilmelidir
Egzersiz yapılırken karın içi basınç ve dolayısıyla asit reflü riski artar. Özellikle bazı egzersiz türlerinde var olan sindirimin doğal akışı ters yöne çevrilir ve riski diğerlerine göre daha çok artırır. Karın için yapılan egzersizler ayrı bir sorundur çünkü yapılan hareketler, mide asidinin yemek borusuna ilerlemesine yol açar.
Yatağının başı yükseltilmelidir
Eğer geceleri mide ekşimesi varsa, başı yaklaşık 15 cm yükseltebilmek için yatağın bacakları altına bloklar yerleştirilebilir ya da eğimli bir reflü yastığı ile uyunabilir. Kafayı yastık yığınları ile yükseltmekten kaçınmak gerekir çünkü bu, vücudu bükerek mide yanmasının şiddetlenmesine yol açacaktır. Reflü, sol tarafa yatılırken daha az sıklıkla olur.
Mide Ekşimesi Çözümü: Antasitler
Doktorlar belirtileri yönetmek için alternatif ilaçlar veya stratejiler önerebilir. Birçok insan asit reflü semptomlarını yaşam tarzı değişiklikleri ile çözebilir. Bu şekilde çözülemiyorsa asit 
reflünün ve mide ekşimesinin önlenebilmesi veya tedavi edilmesi için ilaç kullanılması gerekebilir. Bu ilaçlardan biri antasitlerdir. Adından da anlaşılacağı gibi, antasitler mide asidini nötralize eder. Bu mide ekşimesinde geçici bir rahatlama sağlar ve mideden hızlı bir şekilde boşaltılır. Müracaat edilen doktor kişinin rahatsızlığına uygun ilaçları reçete edecektir. Nadir durumlarda, ameliyat gerekebilir. Ameliyattan kaynaklanan komplikasyonlar nadirdir.
Kaynakça:
https://www.healthline.com
https://www.memorial.com.tr
Yazar: Müşerref Özdaş