Bilgiustam
Bilgiyi ustasından öğrenin

Bilim Felsefesi Nedir ?

0 2.179

Bilim Felsefesi Nedir ?Felsefenin alt disiplini olan bilim felsefesinin konusu, soruları, bilime olan yaklaşımlar bilim felsefesi olarak ele alınmaktadır. Bilimin ortaya çıkışına baktığımızda Antik Yunan’da ilk olarak felsefenin ortaya çıktığını hatta bu dönemde filozofların bir çoğunun bilimle ilgili çalışmalar da yaptığı görülmektedir.

Zamanla bilim ve felsefenin yollarını ayırması bilimin deney ve gözleme dayalı, daha nesnel ve kesin cevaplar araması bilimin yeni bir alan haline gelmesini de olanaklı kılmıştır.
Bilim felsefesi ise, bilimsel çalışmaları, bilimin ne olduğu ve bilimsel yöntemin güvenirliğini, bilimin amaçları ve işlevlerini eleştiren, akla ve mantığa dayalı açıklamalar yapan bir disiplindir.
Özellikle pozitivizmin (olguculuk) gelişmesi bilimin daha farklı bir önem kazandığını göstermektedir.

Bilim Felsefesi Nedir ?Bilim ve Felsefenin Farkları:

Bilim tikel felsefe ise tümeldir.
Bilim nesnel (objektif), felsefe ise öznel (subjektiftir).
Bilim kesinlik içerir felsefe ise sorgulamaya dayalıdır. Bilim deney ve gözleme dayalı iken felsefe akıl ve mantık ilkelerine dayalıdır.
Bilim birimli ilerler felsefe ise yığılarak ilerler.
Bilim ve felsefe bu kadar farklı iken bilim felsefesi tıpkı ikisinin harmanlanması gibi bilimin verilerini sorgulayarak, yeni bir perspektif kazandırmaya yöneliktir.

Bilim Felsefesi Nedir ?Bilim Felsefesinin Temel Soruları Nelerdir?
Bilim Felsefesinin Temel Kavramları:

Paradigma: Bilim adamlarının ortak oluşturduğu yargılar doğrultusunda çalışmalara yön veren teoridir.
Teori: Doğruluğu kanıtlanmış olan olgulardır. Kuram ile aynı anlamda kullanılır.
Doğrulanabilirlik: Yargının nesnesine uygunluğu ya da ortaya atılan yargının yeni olgularla açıklanmasıdır.
Yanlışlanabilirlik: Yargının aksinin ispat edilmesi ya da nesnesiyle çelişmesidir.
Tümevarım: Parçadan bütüne ya da tikelden tümele yani tek olandan genel olana yönelik varılan sonuçlar, çıkarımlardır.
Tümdengelim: Genel olandan özel olana, bütünden parçaya yapılan araştırma bulgusu ya da sonuçlardır.
Öndeyiş: Bilimsel çalışmanın sonuçlarına yönelik olarak sunulan tahminler.

Bilimsel Yöntemler Nelerdir?
Gözlem,
Varsayım,
Kuram,
Deney birer bilimsel yöntemdir.

BİLİM FELSEFESİNDE BİLİME FARKLI YAKLAŞIMLAR

1. Ürün Olarak Bilim

Bilimsel çalışmaların sonucunda ortaya çıkan ve artık bitmiş olan bilgilerdir. Ürün olarak bilim artık aktif değil, durağandır. Burada artık bilgilerin doğruluğu sınanabilir ve anlamlı ya da anlamsız olarak değerlendirilebilir.

Elde edilen veriler herkes için geçerli nesnel verilerdir.
Asıl amaç felsefedeki gereksiz söylemlerin ortadan kaldırılmasıdır.
Bilim kesinlik içerir.
Asıl benimsenmesi gereken yöntem tümevarım yöntemidir.
Bilimler farklı amaçlar için hizmet verse de birbirine indirgenebilirler.
Temsilcileri: H. Reichenbach, Carnap ve Hempel’dir.

Bilim Felsefesi Nedir ?2. Etkinlik Olarak Bilim

Bilimin bitmediğini ve sürekli yeniliklere açık olduğunu, her bilimsel verinin değişebileceği ve geliştirilebileceğini savunurlar. Bilim adamlarının ortaya koyduğu bir ürün olarak kabul ederler. Bu nedenle bilimsel verileri anlamak için aynı zamanda bilim adamlarının da yaşadığı koşulları bilmemiz gerekmektedir.
Bilimde nesnellik ne kadar ön planda olsa da bilim adamlarının yaşadığı çağdan bağımsız olmaları beklenemez, çalışmalarında bir noktada etkili olur. Bu anlamda bilim tamamen nesneldir görüşünü etkinlik olarak bilimi kabul edenler benimsemez.
Bilmsel verilerin doğrulanabilirliği ya da yanlışlanabilirliğinin tek ölçütü deney olmamalıdır. Yaşanılan çağın etkisi de oldukça fazladır.
Bilmdeki ilerleme devrimsel bir şekildedir.
Temsilcileri: Popper, S.Toulmin, Thomas Kuhn’dur.

Bilim Felsefesi Nedir ?Bilimin Değeri

Bilim felsefesinin de temel sorularından biri bilimin işlevi ve amacının ne olduğudur. Bilim pratik, entellüktüel, ahlaksal olmak üzere 3 temel fonksiyonu bulunmaktadır.

Patik değeri; bilimsel verilerin gündelik yaşamda da kullanılabilir olduğunu gösterir. Örneğin bilimsel veriler teknik bilgi ile birleşerek günümüzdeki teknolojik ürünlerin oluşmasına olanak sağlar.
Entelektüel değeri; insan doğası gereği merak eder. Felsefenin de ortaya çıkış noktası bilme arzusudur. Bilimler merakla başlar ve araştırma sonucunda veriler elde edilir.
Ahlaksal değeri; bilim kulaktan dolma, bilgiler yerine daha objektif, kesin ve kanıtlanır bilgiler içerir. Bu nedenle bilimin ahlaki değeri vardır. Bilimler sayesinde, birey yeni bir perspektif daha sistemli ve tutarlı yargılarda bulunma yetisine sahip olabilir.

Yazar:Soner İnce

Bunları da beğenebilirsin
Cevap bırakın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.

Bu web sitesi deneyiminizi geliştirmek için çerezleri kullanır. Bununla iyi olduğunuzu varsayacağız, ancak isterseniz vazgeçebilirsiniz. Kabul etmek Mesajları Oku