Bronşit Misiniz, Yoksa Başka Bir Sorununuz Mu Var?

Bronşit, akciğerlerde bazı insanların göğüs soğukluğu dediği bir akciğer iltihabıdır. Viral bir hastalığı (örneğin soğuk algınlığını) takip eden berbat ama küçük bir hastalık olabilir. Bronşit, akciğer veya nefes yollarını tahriş edebilen duman gibi kimyasal maddelerden veya bakterilerden kaynaklanabilir. Öksürük, balgam çıkarmak ve yorgun hissetmek bronşitin genel semptomlarıdır fakat bunlar aynı zamanda başka hastalıkların da belirtileri olabilir, bu yüzden doğru teşhis ve tedavi çok önemlidir.

Bronşit Akciğerlerinizin İçinde

Akciğerlerin derinliklerine hava taşıyan bronşiyal tüpler iltihaplandığında, iç zar şişip kalınlaşabilir, hava yollarını daraltabilir. Tahriş olan zarlar ayrıca daha küçük solunum yollarının içini kaplayan ve tıkayabilen fazla mukus salgılar. Öksürük nöbetleriyle kolay nefes alınabilmesi için salgılar temizlenmeye çalışılır.

Bronşit Belirtileri

Bronşitin esas belirtileri birkaç gün ila haftalarca süren balgamlı öksürüktür. Görülebilecek diğer belirtiler arasında aşağıdakiler de olabilir:
*Yorgunluk
*Nefes alma sırasında hırıltı sesleri
*Göğüste donuk bir ağrı ve sıkışma
*Nefes darlığı
*Ateş

Akut Bronşit Ne Kadar Sürer?

Akut bronşit çoğunlukla bir gripten ya da soğuk algınlığından 3-4 gün sonra gelişir. Kuru öksürük ile başlayabilir, 1-2 gün sonra öksürük nöbetleri mukus getirebilir. Çoğu insan iki ila üç hafta içinde akut bir bronşit nöbeti geçirir ancak öksürük 4 hafta ya da daha fazla sürebilir. Enfeksiyondan kurtulanlarda akciğerler normale dönebilir.

Tekrarlanan Nöbetler: Kronik Bronşit

Doktorlar, kişide yılda en az 3 ay, üst üste 2 yıl süresince çoğu gün balgamlı öksürük varsa kronik bronşitten şüphelenir. Kronik bronşit, akciğerleri bakteri kaynaklı enfeksiyonlar bakımından üreme alanı haline getiren, uzun sürecek bir tıbbi tedavi gerektiren ciddiye alınacak bir durumdur. Kronik bronşit hastaların nefes almasını zorlaştıran bir KOAH şeklidir. Sigara içenlerde görülen öksürük bazen KOAH ve bronşit belirtisi olabilir.

Bronşit mi, Başka Bir Sorun mu?

Bronşite ait belirtiler zatürre, astım, grip, sinüzit, soğuk algınlığı, alerji, reflü hatta akciğer
kanserinde de görülebilir. Doğru bir teşhis için doktora danışılmalıdır. Pnömoni (zatürre) gibi bazı ciddi sorunlar acil tedaviyi gerektirir.

Doktora Ne Zaman Gidilmeli?

Aşağıdaki durumlar varsa bir aile hekimine ya da dahiliye uzmanına gidilerek danışılmalıdır:
*Nefes darlığı veya hırıltı
*Kan öksürme
*38 C’den yüksek ateş
*Dört haftadan fazla süren öksürük

Akut Bronşitin Nedenleri

Bu bronşit çeşidi kışın daha yaygındır ve 10 vakanın dokuzuna bir virüs neden olur. Tütün dumanı, ev temizleyicilerinde bulunan kimyasallar, hatta çevredeki duman veya toz gibi tahriş edici kimyasallar akut bronşit sebebi olabilir.

Kronik Bronşitin Nedenleri

Sigara içilmesi kronik bronşitin yaygın bir nedenidir. Tahıl işleyicilerinde ve madencilerde olduğu gibi işyerinde toza ve toksik gazlara maruz kalmak sık olmasa da kronik bronşite sebep olabilir. Hava kirliliğinin kronik bronşitli insanlar için belirtileri kötüleştirdiği bilinmektedir.

Sigara Tiryakileri ve Bronşit

Akut bronşit olan sigara içen bir kişinin iyileşmesi daha zordur. Sigaradan tek bir nefes alınması bile hava yollarındaki tahriş eden maddeleri ve aşırı mukusu temizleyen küçük tüy benzeri yapılarda (sil ya da kirpiklere) geçici hasara neden olabilir. Daha çok sigara içilmesi hasarı sürdürür ve kronik bronşit şansını arttırır, bu da akciğerde enfeksiyon ve kalıcı hasar riskini artırabilir.

Akut Bronşitin Teşhisi

Doktorlar genellikle akut bronşiti semptomların zamanla nasıl geliştiğini dikkate alarak ve fiziksel muayene ile teşhis eder. Doktor bir stetoskop ile nefes alma sırasında akciğerlerdeki normal olmayan sesleri dinler.

Kronik Bronşitin Teşhisi

Doktor hastanın tıbbi öyküsünü dinledikten ve fiziksel muayeneden sonra solunum fonksiyon testi yapılmasını önerebilir. Solunum fonksiyonunu ölçen spirometri testi ile akciğerlerin çalışma kapasitesi ölçülebilir, hastanın göğüs röntgeni çektirmesi de istenebilir.

Akut Bronşitin Tedavisi

Akut bronşitte genellikle belirtiler rahatlatılmaya çalışılır. Bunun için çok fazla sıvı içmek, bolca dinlenmek, sigaradan ve dumandan kaçınmak gerekir. Reçetesiz satılabilen bir ağrı kesiciyle vücut ağrıları giderilebilir. Doktorlar mukusu gevşetmek için bir balgam söktürücü reçete edebilir veya solunum yollarını açmak için solunan bir bronkodilatör ilaç verilebilir.

Kronik Bronşit Tedavisi

Kronik bronşit sigara ile ilişkili ise yapılması gereken en önemli şey akciğerlerdeki hasarın önlenmesi amacıyla sigaranın bırakılmasıdır. Doktor farklı bir tavsiye sunmadıysa grip aşısı ve pnömokok aşısı yaptırılmalıdır. Tedavide bronkodilatörler ve steroidler (solunarak veya ağızdan alınan) de kullanılabilir.

Kronik Bronşit ve Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH)

Amfizem ve kronik bronşit KOAH’ın iki farklı şeklidir. Doktorlar, daralmış hava yollarını açmaya yardımcı ilaçlar olan bronkodilatörler verebilir. Oksijenle tedavi de bazı hastaların daha rahat nefes almasını sağlayabilir ve pulmoner bir rehabilitasyon programıyla hastaların yaşam kalitesi artırılabilir. Daha fazla akciğer hasarını durdurmak için sigarayı bırakmak şarttır.

Bronşitten Nasıl Kaçınılır?

Riski azaltmanın en doğru ve iyi yolu sigara içmemek veya başkalarının evde sigara içmesine izin vermemektir. Diğer yollar soğuk algınlığına yakalanmaktan kaçınmak ve burnu, boğazı ve akciğerleri tahriş eden tozlardan ya da evcil hayvanlar gibi etkenlerden uzak durmaktır. Soğuk algınlığına yakalanılırsa bol miktarda dinlenilmeli ve ilaçlar belirtildiği gibi, düzenli alınmalıdır.

Kaynakça:

https://www.webmd.com
https://www.medicalpark.com.tr

Yazar: Müşerref Özdaş