Nüfusun yaklaşık % 60’ında meydana gelen bu lekeler, irisin yüzeyinde oluşan anormal melanosit kümeleri veya melanin üreten hücrelerdir. Uzmanlar, cilt çilleri gibi, güneş ışığına karşı tepki olarak gelişebileceklerinden şüphelenmektedirler. İki çeşit göz çili vardır, bunlardan biri teknik olarak nevüs denir. Ayrıca gözün farklı kısımlarında farklı çil türleri oluşabilmektedir. Genellikle zararsız olsalar da, doktor tarafından izlenmeleri gerekmektedir, çünkü Melanom adı verilen bir kanser türü olma olasılığı çok düşüktür.
Hangi Koşullar Göz Çillerine Neden Olur?
Birkaç çeşit çil türü vardır. Doğru tanı ve tedavinin planlamasını sağlamak için bir göz doktoru tarafından çillerin muayene edilmesi önemlidir. Bir birey göz çiliyle doğabilirken, daha sonraki dönemlerde de geliştirebilmektedir. Deri yüze çillerinde olduğu gibi, bunlara birlikte kümelenmiş melanositler yani pigment içeren hücreler neden olmaktadır. Gözde bazı çil türleri aşağıdaki gibidir:
1. Konjonktival nevüs: Bir konjonktival nevüs, konjonktiva olarak bilinen gözün beyaz kısmında pigmentli bir lezyondur. Bu neviler tüm konjonktival lezyonların yarısından fazlasını oluşturmaktadır ve genellikle çocukluk çağında görülmektedir.
2. İris nevüs: Göz çilinin iris üzerinde olduğu zaman (gözün renkli kısmı), buna iris nevusu denir. 10 kişiden yaklaşık 6’sında bir kişide bulunmaktadır. Araştırmalara göre, yeni iris nevi oluşumuna ya da artmasına güneş ışığına maruz kalmanın neden olduğunu bildirmişlerdir, ancak bu konuda daha fazla çalışma yapılması gerekmektedir. Her zaman görünümleri düzdürler ve risk oluşturmazlar. Bu çiller, iris veya iris melanomunda ki yükseltilmiş kütlelerden farklıdırlar.
3. Koroid nevüs: Bir doktor kişiye izlenmesi gereken bir göz lezyonu olduğunu söylediğinde, muhtemelen koroid nevüsüne atıfta bulunurlar. Bu, iyi huylu (kanserli olmayan) ve gözün arkasında yer alan düz pigmentli bir lezyondur. Oküler Melanom Vakfı’na göre, yaklaşık 10 kişiden 1’i temelde bir pigmentli hücre birikimi olan bu duruma sahiptir. Koroid nevileri genellikle kanserli olmasa da, kanserli olmaları için küçük bir potansiyele sahiptir, bu yüzden doktor tarafından takip edilmeleri gerekmektedir.
Diğer Belirtileri
Konjonktival neviler genellikle beyaz kısımda bir çil olarak görülür, başka bir semptomları yoktur. Sabit kalma eğilimindedirler, ancak zaman zaman, özellikle ergenlik döneminde veya hamilelik sırasında renk değiştirebilirler. Koyulaşan renk büyüme için yanlış olabilir, bu yüzden bu tür nevüslerin yakından izlenmesi önemlidir. İris nevi, kişinin özellikle daha koyu bir irisi varsa, genellikle göz muayeneleriyle tespit edilebilir. Mavi gözlü kişilerde daha sık görülür ve daha kolay görülürler. Koroid nevusları tipik olarak asemptomatiktir, ancak sıvı kaçağı olabilir veya anormal kan damarı büyümesine eşlik edebilirler. Bazen bu, ayrı bir retina veya görme kaybına neden olmaktadır, bu yüzden bu tür nevüslerin izlenmesi çok önemlidir. Belirtilere neden olmadıkları için genellikle rutin bir fonoskopik muayene sırasında tespit edilebilirler.
Göz Çilleri Komplikasyonlara Neden Olabilir mi?
Çoğu göz çilinin kansız kalmasına rağmen, bir göz doktorunun onları izlemesi önemlidir. Göz melanomunda gelişebilecekleri küçük bir şans var. Bir nevüsün değişmeye başladığının farkına vardıkça, daha erken tedavi edilebilir ve muhtemelen daha ciddi bir rahatsızlığa dönüşmesi engellenebilir. Yakın gözlem, olası kanserli değişiklikleri saptamanın ve erken dönemde olası metastazı yakalamanın anahtarıdır. Göz çili olan kişilerin göz doktoru nevüsleri her 6 ila 12 ayda bir incelemeli, büyüklüğü, şekli ve yükselme olup olmadığını not etmelidir.
Nadiren bazı lezyonlar diğer koşulların habercisi olabilir. Her iki gözde fundoskopik muayenelerde pigmente lezyon olması, retinal pigment epitelinin (CHRPE) konjenital hipertrofisi olarak adlandırılan ve tamamen asemptomatik olan bir durumu gösterebilir. Eğer CHRPE her iki gözde ise, ailesel adenomatoz polipozis (FAP) adı verilen kalıtsal bir durumun belirtisi olabilmektedir. FAP çok nadir görülür. Her yıl yeni kolorektal kanserlerin yüzde 1’ine neden olmaktadır. Nadir olmasına rağmen, FAP’lı bireylerin, kolonları alınmazsa, 40 yaşına kadar kolorektal kanser geliştirme şansı yüzde 100’dür. Göz doktoru bir kişide CHRPE’yi teşhis ederse, doktorla genetik testlerin riskleri ve faydaları hakkında konuşması gerekmektedir. Seçenekleri konuşmak için bir uzmanla görüşmeyi önerebilirler.
Göz Çillerinin Tedaviye İhtiyacı Var mı?
Çoğu göz çilleri iyi huyludur, ancak kişi bir tanesine sahipse, çilenin boyutunu, şeklini ve herhangi bir renk değişikliğini belgelemek için genellikle bir yılda ya da altı ayda bir yapılan sık muayenelerle bir göz doktoru tarafından izlenmesi gerekmektedir. Nevevi (özellikle koroid ve iris) ve UV ışığı arasında bir ilişki olsa da, ikincisinin rolünü netleştirmek için daha fazla araştırma yapılması gerekmektedir. Ancak, dışarıda güneş gözlüğü takmak, nevi ile komplikasyon riskini azaltmaya yardımcı olmaktadır. Bir nevüsün herhangi bir komplikasyon, melanom veya melanom şüphesi nedeniyle çıkarılması gerekiyorsa, bu işlem ameliyatla yapılmaktadır. Bireysel duruma bağlı olarak, yerel eksizyon (çok küçük bir bıçak kullanarak) veya argon lazer fotoablasyonu (doku çıkarmak için bir lazer kullanarak) olası seçenekler arasındadır.
Bir Göz Çili İçin Görünüm Nedir?
Eğer kişi de bir göz çili varsa, bu genellikle endişelenecek bir şey değildir. Çoğu zaman, bunlar bir göz muayenesinde görülür, bu yüzden düzenli kontroller almanın çok önemli olmasının nedenidir. Çil teşhisi konulduktan sonra, olası bir komplikasyondan kaçınmak için dikkatli bir şekilde izlenmesi gerektiğinden doktorla bir kontrol takvimi hakkında konuşulmalıdır. Her iki gözde de göz çilleri varsa, bir sonraki adımda ne önerdiklerini görmek için doktora CHRPE ve FAP’ı sorulmalıdır.
Bildirilen bir teoriye göre, dermatoloji olarak bilinen hiperpigmente lekeler, özellikle güneş hasarlı cilde sahip olanlar ve yaşam boyu yüksek güneş ışığına maruz kalanlar ile bağlantılı bir kronik durum olduğu belirtilmiştir. İris, çil oluşumunda rol oynayan yolun oldukça benzer olabileceğini düşünülmektedir. Bu teoriyi araştırmak için, Avusturya’da Graz Tıp Üniversitesi’nde göz doktoru Dr. Schwab oftalmologlar ve dermatologlarla birlikte 600’den fazla kişinin cildini ve gözlerini incelemek için bir takım kurmuşlardır. Ayrıca bu araştırmacılar, katılımcılardan sahip oldukları güneş yanığı sayılarını, güneşten korunma yolları dâhil olmak üzere güneşe maruz kalma sebepleri hakkında bilgi toplamıştırlar.
Araştırmalar sonucunda, katılımcıların yüzde yetmiş altısı en az bir göz çiline sahip olduğu gözlenmiştir ve ortak noktalarının olduğu bulunmuştur. Gözünde çil olan kişiler diğer kişilerden daha yaşlı olma eğilimindedirler. Ayrıca yaşamları boyunca çok sayıda güneş yanığa maruz kalmışlar, güneş ciltlerine zarar vermiş ve yaşlılık lekeleri (aka güneş lekeleri veya aktinik lentijinler) göstermeleri daha olası olduğunu bulmuşlardır. Araştırmacılar, bu bulguların iris çillerinin yüksek dozda yaşam boyu güneşe maruz kalma dozuna işaret ettiğini gösteriyor gibi göründüğünü bildirmişlerdir. Ayrıca bu çalışmaya katılan katılımcıların göz çillerinin genel popülasyon da olduğundan daha yaygın olduğunu belirtmişlerdir. Muhtemelen katılımcıların UV ışığına maruz kaldıklarından ve açık havada yaşam tarzlarından dolayı göz çilinin oluşma olasılığının yüksek olduğunu bildirmişlerdir.
Schwab’ın en etkileyici bulduğu gözlemlerden biri de, göz çillerinin çoğunun bulunduğu irisin dış alt kısmında ki yerde olduğudur. Yaptığı bir açıklamaya göre, kaşlar ve burun irisin iç ve 
üst kadranlarını korumaya yardımcı olduğundan dolayı, alt ve dış kısımları güneş ışınlarına daha fazla maruz kaldığı için göz çili oluştuğunu bildirmiştir.
Araştırmacılar, göz çillerinin iyi huylu olduklarına rağmen, güneşten kaynaklanan sağlık sorunları için bir uyarı işareti olarak ortaya çıktığı bildirilmektedir. İris çillerinin varlığı, aynı zamanda birkaç farklı cilt kanseri türü için bir risk faktörü olan cilde güneşin zararını da göstermektedir. Bu bağlamda, cilt kanseri ve iris çilleri arasındaki ilişkiyi araştıran ilave çalışmalara kesinlikle ihtiyaç vardır. İris lekeleri hakkında daha fazla araştırma, doktorların güneş ışığının makula dejenerasyonu ve katarakt gibi koşullarda oynadığı rolü anlamalarına yardımcı olabilir. Bazı göz hastalıklarında iris çillerinin araştırılması patogenezleri hakkında yeni bilgilere yol açabileceğini bildirmektedir.
Bir kişi özellikle de genç yaşta iris çillerine sahipse, güneş koruma stratejilerini gözden geçirmelidir. Cildi güvende tutmak ve gözleri çilden uzak tutmak için, gözleri güneşten korumak için bol miktarda hava bulutlu olduğunda SPF uygulamalı, güneş gözlüğü takmalı ve şapka giymeyi unutmamalıdır.
Kaynakça:
aao.org
innerharbouroptometry.com
medicalxpress.com
Yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu