Soğuk algınlığı ile grip benzer belirtiler verebildikleri için birbiriyle karıştırılabilir. Her ikisi de solunum yolu hastalığıdır ama hastalığa sebep olan virüsler farklıdır. Belirtilere bakılarak ikisini birbirinden ayırt etmek mümkündür. Burunda tıkanıklık ve akıntı, hapşırma, vücutta ağrı, genel bir yorgunluk soğuk algınlığı ile gribin ortak semptomlarıdır ancak grip soğuk algınlığından daha şiddetli seyreder. Grip kulak ve sinüs enfeksiyonlarına, sepsis ve zatürreye yol açsa da soğuk algınlığının ek sorunlara neden olması nadiren görülür. Belirtilerin hangi hastalığa ait olduğunu anlamanın yolu bir doktora görünmektir. Teşhis soğuk algınlığı ise virüsün seyrini sürdürmesi sırasında, reçetesiz satın alınabilen ilaçlarla, sıvı alımıyla ve dinlenmeyle sadece belirtilerin hafifletilmeye çalışılması yeterli olur.
Soğuk Algınlığının Sebebi Nedir?
Birçok virüs soğuk algınlığının sebebi olabilir ancak sebebi sıklıkla rinovirüslerdir. Yılın kuru ve 
soğuk dönemlerinde bu virüsler kolayca ürer. Adı geçen virüsler yüzeylerde birkaç gün kalabilir ve buralara dokunan kişilere geçebilir. Virüsün ele geçmesi mutlaka kişinin hasta olacağı anlamına gelmemektedir. Hasta olunması için ellerin burun, göz ya da ağızla temas ettirilmesi gerekir.
Soğuk Algınlığı Nasıl Teşhis Edilir?
Soğuk algınlığı teşhisini doktor koymalıdır. Belirtiler aradan bir hafta geçmesine rağmen kötüleşir ya da varlığını sürdürürse farklı bir durum olabileceğinden şüphe edilmeli ve aile hekimliğine ya da KBB doktoruna gidilmelidir.
Soğuk Algınlığının Süresi
Soğuk algınlığı tıpkı grip gibi üst solunum sistemini etkileyen bir virüs enfeksiyondur. Antibiyotikler virüs hastalıklarını tedavi edemez. Sadece belirtilerin hafiflemesine yönelik ilaçlar kullanılabilir. Soğuk algınlığı da grip gibi 7–10 gün sürebilir. Kişilerin genel sağlık durumuna göre süre daha az ya da daha fazla olabilir. Sigara içenlerde ya da astımı olanlarda süre uzayabilir. Bu süre içinde belirtilerin geçmemesi durumunda Kulak Burun Boğaz doktorundan randevu alınmalıdır. Geçmeyen belirtiler grip ya da boğazla ilgili başka, ciddi bir rahatsızlıkla ilgili olabilir.
Soğuk Algınlığı Belirtileri
Soğuk algınlığına ait belirtiler birkaç gün içinde görülmeye başlanır. Belirtiler aniden de görülebilir. Soğuk algınlığı durumunda ortaya çıkabilecek burunla ilgili belirtiler şunlardır:
*tıkanıklık
*sinüslerde basıncı
*burunda akma
*tat ya da koku kaybı
*hapşırma
*Bol sulu burun salgısı
*boğazın arka kısmında akıntı
Başla ilgili belirtiler şunlardır:
*Gözlerde sulanma
*baş ağrısı
*boğazda ağrı
*öksürük
*lenf düğümlerinde şişlik
Tüm vücutta görülebilen belirtiler şunlardır:
*Genel yorgunluk
*titreme, üşüme
*vücut ağrıları
*Hafif ateş
*göğüs bölgesinde rahatsızlık
*derin nefes alırken zorluk yaşama
Soğuk Algınlığında Kullanılabilen İlaçlar
Antihistaminikler, ağrı kesiciler ve dekonjestanlar 6 yaşın üstündeki çocuklar ve yetişkinler için sıklıkla kullanılan reçetesiz ilaçlardır. Dekonjestanlar burundaki tıkanıklığın hafiflemesine, antihistaminikler hapşırığı önleyip burundaki akıntıların daha kolay akmasını sağlar. Ağrı 
kesicilerle vücuttaki genel ağrılar hafifletilir. Reçetesiz ilaçların kullanımıyla sık ortaya çıkabilecek yan etkilerin bazıları aşağıdadır:
*baş dönmesi
*Ağızda kuruluk
*uyuşukluk
*bulantı
*baş ağrısı
İlaçlarla semptomlar hafiflese de soğuk algınlığı tedavi olmayacak ve süresi kısalmayacaktır.
Soğuk algınlığıyla ilgili ilaçların fazla kullanımı ile ortaya çıkabilecek yan etkileri küçük çocuklarda ciddi sorunlar yaratabilir, bu nedenle kullanılmamalıdır.
Yetişkinler İçin Kullanılabilecek Soğuk Algınlığı İlaçları
Soğuk algınlığı belirtilerini yaşayanlar muhtemelen bir rahatlama arayışı içindedir. Soğuk algınlığının tedavisini 2 kategoride toplamak mümkündür:
Reçetesiz satın alınabilen ilaçlar
Soğuk algınlığına karşı kullanılan yaygın reçetesiz ilaçlar arasında antihistaminikler, dekonjestanlar, ve ağrı kesiciler bulunur. Soğuk algınlığı için satılan ilaçlar genellikle hepsini içerir. Satın alınırken eczacıya sorulması, etiketinin dikkatlice okunması ve alınan ilacın ne olduğundan emin olunması gerekir.
Evde yapılabilen ilaçlar
Soğuk algınlığı sırasında evde hazırlanacak tuzlu suyla yapılan gargara rahatlatıcıdır. İyice dinlenmek ve sıvı almak da gerekir. Bazı araştırmalara göre, ekinezya gibi bazı bitkiler soğuk algınlığı belirtilerini azaltmada etkilidir. Evde uygulanabilen alternatif tedaviler soğuk algınlığını tedavi etmez ama belirtilerin şiddetini azaltır.
Reçetesiz ilaçlar kaygı duyulmadan alınabilecek olsa da yüksek tansiyonu olanlar kullanmadan önce doktorlarıyla görüşmelidir. Dekonjestan özellik taşıyan bazı ilaçlar kan damarlarını daraltır. Bu nedenle kan basıncı yükselebilir. Kan basıncıyla ilgili sorunları olanların durumu bu ilaçlar yüzünden zorlaşabilir.
Çocuklar İçin Soğuk Algınlığı Çözümleri
4 yaş altı çocukların reçetesiz ilaç almaması önerilir. Doktorların bazıları sınırı 6 yaşa kadar genişletir. Çocuğun herhangi bir sorunu varsa bir çocuk doktoruyla konuşulmalıdır.
Aşağıda önerilenler çocuklardaki soğuk algınlığı belirtilerini hafifletebilir:
Dinlenme: Soğuk algınlığına yakalanan çocuklar her zamankinden daha huzursuz ve uyuşuk olabilir. Okula gönderilmeyip evde dinlendirilmeleri fayda sağlar.
Sıvı alma: Soğuk algınlığına yakalanmış olan çocuklar bol miktarda sıvı almalıdır. En iyi içecek sudur ancak çay ve benzeri ılık içeceklerden de yararlanılır. Bu tür içecekler boğaz ağrısını azaltabilir.
Gıda alımı: Soğuk algınlığı durumunda çocuklar iştahsız olabilir. İhtiyaçları olan kaloriyi ve sıvıyı alabilmeleri için çorbalar ve smoothie’ler denenebilir.
Tuzlu su gargaraları: Hoş bir deneyim olmasa da ılık ve tuzlu su ile gargara yapılması boğaz ağrısının hafiflemesine ve daha iyi hissedilmesine yardım edecektir. Burun içine uygulanan tuzlu su spreyleri de tıkanıklığın giderilmesine yardımcı olacaktır.
Sıcak suyla banyo yapılması: Sıcak banyo hem rahatlatıcıdır hem de ateşi düşürür. Ayrıca hafif ağrıların da azalmasını sağlar.
Üşütme Durumunda Hangi Besinler Alınabilir?
Hasta iken kişinin canı yemek istemeyebilir ancak vücut her durumda enerjiye ihtiyaç duyar. Aşağıdaki gıdalar soğuk algınlığının iyileşmeni kolaylaştırır:
Tavuk Suyu ile yapılan şehriye çorbası
Çorbalar, her çeşit hastalığın tedavisi için klasik bir besindir. Sinüslerin açılmasını ve kolay nefes alınmasını sağladığı için soğuk algınlığı sırasında da içilmelidir. Çorbaya ilave edilen tuz da tahriş olan boğaz dokusunun rahatlamasını sağlar.
Sıcak çaylar
Çay ve benzeri sıcak içeceklerin soğuk algınlığı sırasında içilmesi önerilir. Öksürüğü rahatlatmak için içine bal da eklenmelidir. İltihabın ve tıkanıklığın azaltılması için zencefil dilimlerinden de yararlanılmalıdır. Kahve içilmesi, içindeki kafeinin kullanılan ilaçlarla etkileşime girebileceği ve vücuda su kaybettireceği için önerilmez.
Yoğurt
Yoğurtlarda bağırsak sağlığını artırabilecek çok sayıda sağlıklı bakteriler bulunur. Bağırsak mikrobiyomunun sağlıklı olması, vücudun soğuk algınlığı ve diğer hastalıklar ile savaşmasına yardım etmektedir.
Çubuklu buzlu meyve
Sıcak çay gibi, buzlu çubuklar uyuşarak boğaz ağrısının hafiflemesine yardımcı olabilir. Satın alınıyorsa şekeri düşük olanları tercih edilmelidir. Taze meyve, yoğurt, doğal, evde sıkılmış meyve suları kullanılarak ve buzlukta bekletilerek evde hazırlanabilir. Soğuk algınlığı durumunda hatırlanması gereken vücudun asla susuz bırakılmamasıdır. Su ya da ılık çaylar düzenli bir şekilde içilmeli, iyileşme döneminde alkol ve kafeinden uzak kalınmalıdır. Bu içecekler soğuk algınlığının belirtilerini kötüleştirebilir.
Soğuk Algınlığının Önlenmesi
Soğuk algınlığına karşı yapılabilecek aşı yoktur ancak, vücuda virüs bulaşmasını önlemek için alınabilecek bazı önlemler vardır. İşte soğuk algınlığını önleyebilecek ipuçları:
Elleri yıkamak: Su ve sabun kullanarak elleri iyice ve sıkça yıkamak mikropların etrafa yayılmasını önlemenin en kolay yoludur.
Antibakteriyel spreyler ve jeller, elleri yıkayacak bir lavabo bulunmadığı zamanlarda kurtarıcıdır.
Bağırsaklara iyi bakmak: Yoğurt ve kefir gibi bakteriler bakımından çok zengin olan yiyecekler bol tüketilmeli ya da probiyotik takviyeler alınmalıdır.
Hasta kişilerden uzak kalmak: Sınıflar ve ofisler gibi kapalı ve dar alanlar içinde mikroplar kolay yayılır. Yakındaki bir kişinin kendini çok iyi hissetmediği fark edilirse oradan uzaklaşılmalıdır. Ellerle herhangi bir yere temas ettikten sonra mutlaka yıkanmalıdır.
Öksürürken ağzı kapatmak: Kendini hasta hisseden bir kişi öksürürken, etrafa virüs yaymamak ya da en aza indirmek içi kağıt mendil ya da kağıt havlu gibi bir şeyle ağzını kapatmalıdır. O an için mendil bulunamıyorsa kol yüze doğru kıvrılıp dirseğe doğru hapşırılmalı ya da öksürülmelidir.
Soğuk Algınlığı İçin Risk Faktörleri
Bazı durumlarda soğuk algınlığı riski artar. Bu durumlar şunlardır:
Yılın zamanı: Yılın herhangi bir ayında soğuk algınlığına yakalanmak mümkün olsa da en riskli aylar sonbahar ile kış aylarıdır.
Kişilerin yaşı: Yaşı küçük olan (6 yaştan küçük) çocuklar daha kolay üşütebilir. Kreş ve bakımevlerinde, çocuk kulüplerinde, anaokullarında bulunan çocukların riski daha fazladır.
Bulunulan çevre: Otobüslerde, trenlerde, sinema ve konser salonlarında, uçaklarda birçok insan yan yanadır ve rinovirüslerle karşılaşma olasılığı fazladır.
Riskli ve zayıf bağışıklık sistemi: Kronik hastalığı olan ya da yakın bir zamanda hastalanmış olan kişiler soğuk algınlığına yol açan virüsleri almaya yatkındır.
Sigara içilmesi: Sigara içenlerde soğuk algınlığına yakalanma riski yüksektir. Soğuk algınlığı başladığında daha şiddetli seyreder.
Kaynakça:
https://www.healthline.com
https://www.medicalpark.com.tr
Yazar: Müşerref Özdaş