Burun akıntısı, tıkanıklık, boğaz ağrısı, hapşırma
Evet, bu kelimeler muhtemelen size soğuk algınlığını çağrıştırıyor. Soğuk algınlığı semptomları değişik şekillerde görülebilse de (baş ağrısı ve ateşi de içerebilir), tüm soğuk algınlığı kaynaklı sorunların temelinde 200 den fazla virüsün sebep olduğu solunum yolu enfeksiyonları yatmaktadır. Bu virüslerin sizi hasta etmek için tetikte beklediği düşüncesinin yanı sıra başka bir düşünce biçimi de soğuk algınlığının virüslerin vücuda girmesini kolaylaştıracak zayıf bağışıklık sisteminden kaynaklandığı yönündedir. Beslenme uzmanı, şef ve aynı zamanda “The With or Without Meat Cookbook” kitabının yazarı Jackie Newgent’a göre; soğuk algınlığı ile savaşacak sihirli bir besin bulunmamasına rağmen, bu hastalığı önleme aşamasında veya tedavi sürecinde ciddi rol oynayabilen ve destek alınabilecek çok sayıda besin bulunmaktadır.
Sardalyadan mantara ve şaraba kadar sağlıklı bir bağışıklık sistemini sürdürmeye veya yeniden kazanmaya yardımcı olabilecek 7 besin aşağıda yer almaktadır. Bu besinleri ve benzer çeşitlerini diyetinize eklemeyi deneyebilirsiniz.
1. Sardalya
Yağlık balıklar, birçok araştırma tarafından kalp hastalıkları riskini ve vücuttaki iltihaplanmayı azalttığı ispatlanan omega-3 yağlarını yüksek miktarda içermektedir. Ayrıca, hayvanlar üzerinden yapılan ve “Journal of Leukocyte Biology” isimli dergide yayımlanan yeni bir çalışmada, omega-3’ün bağışıklık hücrelerinin fonksiyonunu artırarak vücudun genel bağışıklık sistemini geliştirdiği tespit edilmiştir. Omega-3 açısından bakıldığında sardalyanın şaşırtıcı bir şekilde diğer balıklara karşı üstünlük kurduğu görülmektedir. 3 ons konserve sardalya 1259 miligram omega-3 içerirken, aynı miktardaki alabalık 905 miligram, somon balığı 840 miligram, konserve ton balığı ise 196 miligram omega-3 içermektedir. Sardalya ayrıca vücut bağışıklık sisteminin sağlıklı bir şekilde sürdürülebilmesi için gerekli olan önemli bileşenleri de vücuda sunmaktadır. Örneğin, çeyrek kupa boyutlarındaki BPA içermeyen bir konservedeki zeytinyağlı sardalya yaklaşık 120 kaloridir, 13 gram protein içerir ve vücut sağlığı için önemli olan D vitamini ile kalsiyumu barındırır.
2. Sarı Çarliston Biberi
İnsanlar genellikle kendilerini hasta hissettiklerinde ilk ulaşmayı istedikleri şey C vitamini olmaktadır. C vitamininin en iyi kaynaklarından biri de sarı çarliston biberidir. Bir büyük boy sarı çarliston biberi günlük C vitamini ihtiyacınızın yaklaşık yüzde 568’ini sağlayabilmektedir. C vitamininin tedavi edici özelliği ilk olarak 1930 yılında keşfedilmiştir. Bu tarihten sonra yapılan birçok çalışmada, C vitamininin doğrudan soğuk algınlığını önleyemediği, ancak hastalık semptomlarından kurtulmada ve rahatlamada önemli bir rol oynayabildiği görülmüştür. Her gün düzenli olarak tüketilmesi ve günlük ihtiyacın karşılanması halinde (gerekirse takviye edici vitamin hapları kullanılabilir) soğuk algınlığından kurtulma süresini kısalttığı ve semptomların şiddetini azalttığı vurgulanmaktadır. Ayrıca, yaşlılar, kronik sigara içiciler, sporcular ve çocukların bağışıklık sistemlerini geliştirmelerinde C vitamininin ayrı bir yer tuttuğunu unutmamalıyız.
3. Mantar
B vitamini, selenyum ve antioksidanlar açısından zengin mantarlar, uzun yıllar boyunca bağışıklık sistemini güçlendirici faydaları ile bilinmektedirler. Jackie Newgent, mantarların antiviral etkilere sahip olduğunu ve düzenli mantar tüketmenin enfeksiyonlarla savaşan hücrelerin üretiminin artmasıyla yakından ilişkili olduğunu ifade etmektedir. Yapılan çalışmalar; vücutta yer alan selenyum miktarının azalmasının ileri grip semptomlarının artışı ile birebir ilişkili olduğunu ve ayrıca mantarlarda bulunan B vitamininin bağışıklık sistemini güçlü tuttuğunu göstermektedir. Özellikle maitake ve shiitake mantarları bağışıklık güçlendirici bileşenler içermesi ile bilinirler. Sote edilmiş shiitake mantarı ve biraz keçi peyniri ile taze yeşillikler kullanarak bir omlet yapabilir ve bunu günlük beslenmenize dâhil edebilirsiniz.
4. Alkollü İçecekler
Vücudumuz dışındaki şeyleri sterilize etmek için kullanılan alkolün, vücudunuzdaki enfeksiyonlara karşı savaşmaya yardımcı olabileceğini hiç merak ettiniz mi veya düşündünüz mü? Gerçek şu ki, bu doğru değil. Hasta olduğunuz zamanlarda alacağınız alkol virüsü yok etmeyecektir. Aslında, soğuk algınlığı tedavisi amacıyla alacağınız alkol dehidrasyona sebep olabilir, semptomlarınızı kötüleştirebilir ve daha da kötüsü aldığınız bazı ilaçlarla etkileşime girerek size zarar verebilir. Ancak tüm bunların yanında, günlük düzenli olarak belli limitlerde tüketeceğiniz alkollü içecek ilk etapta hastalığa yakalanma riskinizi azaltabilmektedir. Jackie Newgent; bazı çalışmaların düzenli ve orta miktarda alkol tüketiminin soğuk algınlığına yakalanma riskini azaltabileceğini gösterdiğini vurgulamaktadır. Orta miktarda alkol alımında ölçü ise genellikle kadınlar için günlük 1, erkekler için ise maksimum 2 içecek olarak belirtilmektedir.
5. Tavuk Çorbası
Evet, atalarımızın “tavuk çorbası soğuk algınlığını tedavi etmeye yardımcı olur” sözlerinin arkasında bilim yer almaktadır. Ayrıca yapılan ön çalışmalar tavuk çorbasındaki bileşenlerin benzersiz tıbbi özelliklere sahip olabileceğini göstermektedir. Nebraska Üniversitesi Sağlık Merkezi’nde yürütülen bir çalışmada, laboratuvar ortamında test edilen çorbadaki bulyon, sebze ve tavuğun iltihaplanmayı önleyici özellikler gösterdiği tespit edilmiştir. Araştırmacılar beyaz kan hücrelerinin hareketleri üzerinde de inceleme yapmış ve tavuk suyu çorbasının bu hücrelerin sayısını düşürebildiğini, iltihaplanma önleyici etki gösterebildiğini, enfeksiyon hallerinde ortaya çıkan semptomlarının şiddetini ve süresini azaltabildiğini önermişlerdir. Yapılan çalışmalarda “nene çorbası” olarak bilinen tarif ile yapılmış tavuk çorbası kullanılmıştır. Bu çorba; tavuk, soğan, tatlı patates, şalgam, havuç, kereviz sapı, maydanoz, tuz ve karabiber ile yapılmaktadır.
6. Turunçgiller (Kabuğu İle Beraber)
Turunçgiller, C vitamin ile dolu meyveler olduklarından, hem zevk alarak yemek hem de bağışıklık sistemimizi güçlü tutmak için tercih edilebilecek besinlerdir. Bir orta boy portakal günlük C vitamini ihtiyacınızın yaklaşık yüzde 117’sini karşılamaktadır. C vitamini gibi antioksidanlar hücrelere zarar veren serbest radikaller ile savaşırlar. Turunçgiller, şiddetli soğuklar kapımıza dayandığında bu soğuklardan mustarip olanlar için gerçekten güzel bir yardımcı besin olmaktadır. Jackie Newgent’a göre; turunçgillerin kabuklarında bulunan ve doğal bir kimyasal olan limonen, bu alanda daha fazla araştırma yapılmasına ihtiyaç olsa da, bronşit tedavisinde potansiyel bir rol oynayabilmektedir. İlk çalışma verileri limonenin kanser ile savaşmaya yardımcı olabileceğini ve kilo vermeye destek sağlayabileceğini göstermektedir.
7. Zencefil
İster tatil kurabiyelerinizde isterseniz et yemeklerinizde kullanın, zencefil çok uzun yıllar boyunca tıbbi öykülere konu olmuş çok yönlü ve faydalı bir baharattır. 2000 yıldan fazla bir zamandır doğu tıbbında çok sayıda hastalığı iyileştirmek veya önlemek için zencefilden faydalanılmaktadır. Beslenme Uzmanı ve Blogger Caroline Kaufman: “Zencefil Japonya, Çin ve Ayurveda tıbbında binlerce yıldır soğuk algınlığı tedavisinde tavsiye edilen bir baharattır. Henüz ateş belirtilerinin olmadığı bir soğuk algınlığının başlangıç aşamasında tüketilecek zencefil çayı faydalı olabilmekte ve bulantı hissini gidermektedir. Ayrıca, bal ve limon suyu yapılmış taze bir fincan zencefil çayı mukusun gevşetilmesi ve rahatsızlık hissinin giderilmesin büyük rol oynar.” demektedir.
Zencefil hamilelikteki bulantıların giderilmesine de yardımcı olmaktadır. Ancak, size ne tavsiye edilirse edilsin tüketmeden önce mutlaka doktorunuza danışmanızı öneriyoruz.
Kaynakça:
https://www.livestrong.com/slideshow/1011247-7-surprising-foods-combat-winter-colds/#slide=1
Yazar: Fatih Kokoç