Sosyal fobi, sosyal ortamlarda başka insanlar tarafından inceleme altında olunduğu düşüncesidir. Kişi her yaptığı hareketi endişeyle yapar, küçük düşmekten, mahcup olmaktan çekinir. Eğer kişi de sosyal fobi varsa sosyal ortamlara girmekten kaçınır. Oysa yaşamak, temel gereksinimleri karşılamak, para kazanmak için mutlaka sosyal hayatın içine girilmelidir. Bu yüzden sosyal fobiyi aşmak gerekir. Sosyal fobi iki şekilde ortaya çıkar.
1- Genel sosyal fobi
2- Özel sosyal fobi
Genel sosyal fobi de her sosyal ortamda bu fobi yaşanır. Özel sosyal fobi de ise sadece özel durumlarda sosyal fobi ortaya çıkar.
Sosyal Fobisi olan kişilerde şu belirtiler vardır;
1- Ellerde ve tüm vücutta terleme
2- Kalp çarpıntısı
3- Ellerde ve tüm vücutta titreme
4- Mide ağrısı
5- Sıkıntı hissi
6- Baş ağrısı
7- Sıcak basması
8- Soğuk basması
Bu belirtileri zaman zaman bir çok insan yaşayabilir. Ama bu yaşananlar normal hayatın akışını bozuyorsa mutlaka tedavi olunması gerekir. Çünkü sosyal fobi insanı yalnızlaştırır ve psikolojik bunalıma sürükler. Sosyal fobisi olan kişiler topluluk önünde konuşmak istemez, başkalarıyla yemeğe gitmez, misafir kabul etmek istemez veya misafirliğe gitmez, toplum içinde telefonda konuşmaz, tartışmaktan uzak durur, tanımadığı insanlarla dialog kuramaz, başkalarının yanında iş yapmak istemez.
Kişi bu yapmak istemediklerinden kaçar. Bu da toplum içinde yalnızlığa sebep olur.
Sosyal fobinin başlama yaşı genellikle 10 yaşının altındadır. Zaten %95 ‘te 20 yaşının altında sosyal fobi başlar. Bu kadar erken başlayan sosyal fobi, çocukların okul başarısını çok etkiler. Çocuk ya da genç derse katılmak istemez, anlayamadığı konuyu soramaz, söz hakkı alamaz. Sınıf içerisinde bir konu hakkında konuştuğunda herkesin onunla dalga geçeceğini düşünür. Bu yüzden okulu bırakmak zorunda olan öğrenciler bile vardır. Ya da zorunlu eğitim kapsamında olan gençler eğitim yıllarını kendilerini gösteremeden tamamlar. Yine açık orta okulu, açık liseyi tercih edenler de vardır.
Sosyal fobi psikolojik rahatsızlıklara zemin hazırlar. Böyle kişiler depresyona girer. Alkol ya da madde bağımlısı olabilir. Yapılan araştırmalar sosyal fobisi olan kişilerin alkol alarak kendilerini daha rahat hissettiğini ortaya çıkarmıştır. Bu da sosyal fobisi olan kişilerde alkol bağımlısı olma riski artar.
Yine bu fobiyi yaşayan kişilerde intihar düşünceleri ve girişimleri olabilir. Bu yüzden sosyal fobisi olan kişilerin bir an önce tedavi olması gerekir.
osyal Fobisi Olan Kişiler Nasıl Anlaşılır?
1- Yalnız olmayı ve yalnız yaşamayı tercih ederler. Aileleri ile yaşıyorlarsa vakitlerini daha çok odalarında tek başına geçirirler.
2- Eğer okul çağlarında sosyal fobiyi yaşamaya başladılarsa eğitim hayatları pek iyi geçmemiştir.
3- Toplum içinde yer alamadıkları için çalışamazlar ve maddi olarak bağımlı yaşarlar. Çalışsalar da hak ettikleri başarıyı sağlayamazlar.
4- Sosyal fobi yanında başka psikolojik rahatsızlıkları da yaşarlar.
Sosyal Fobisi Olanlar Ne Yapılmalı?
Sosyal fobisi olanlar mutlaka tedavi olmalı ya da yakınları tarafından tedavi ettirilmelidir. Sosyal fobinin başlama oranının çok küçük yaşlar olduğu düşünülürse ailenin çocuğu ile mutlaka ilgilenmesi gerekir. Sosyal fobi için ilaç ve psikolojik tedavi uygulanır. Bazen bu ikisinin aynı anda kullanılması gerekebilir.
1- İlaç Tedavisi; Sosyal fobi teşhisi alanında uzman doktorlar tarafından konur. İlacın dozajı doktor tarafından belirlenir ve hasta sık sık kontrol edilir. Hastanın sosyal ortamdaki sıkıntısı azaltılmaya çalışılır. İlaç süresini doktor belirler, kişi kendini iyi hissettiğinde ilacı bırakırsa tedavi gerçekleşmiş olmaz.
2- Psikolojik Tedavi; Psikoterapi ve hipnoz yöntemleri kullanılır.
Yazar: Serpil Altunyay