1.Emir vermek, Yönlendirmek: Aile içinde kişiler birbirine emir verirse emir alan kişi kendini değersiz hisseder. Kendini hep başkalarının dediklerini yapmak zorunda hisseder. Kendi düşündüklerini ve yapmak istediklerini yapmaktan çekinir.
2.Uyarmak, Gözdağı vermek: Sürekli uyarı olan kişiye bir de gözdağı vermek eklenirse kişide öfke ve düşmanlık oluşur.
3.Ahlak dersi vermek: Evde ahlak dersi vermek, yapmalısın, etmelisin gibi ifadeler sıkıntı yaratır. İyiyi, doğruyu öğretmek emir şeklinde değil de daha doğru iletişim yolları ile olmalıdır.
4.Öğüt vermek ve çözüm önerileri getirmek: Bireye sürekli öğüt verme, yaşadığı problemler karşısında çözüm önerileri sunmak ona güven duyulmadığının bir göstergesidir.
5.Yargılamak, eleştirmek, suçlamak, aynı düşüncede olmamak: Çocukları yargılamak, eleştirmek, suçlamak onları çok olumsuz etkiler. Benlik duygusu kaybolur. Bu iletiler çocuk üzerinde diğerlerinden daha fazla olumsuz etki yapar. Çocuk kendini değersiz ve yetersiz hisseder.
6.Övmek, aynı düşüncede olmak, olumlu değerlendirmeler yapmak: Övmenin olumsuz etki yaratacağı düşünülmez ama bu övgülerin sonunda çocuktan karşılık bekleniyorsa bu durum çocukta kızgınlık yaratır. Anne- baba isteklerini yaptırmak için çocuğu övüyorsa ve çocuk da bunu anlıyorsa övgünün bir anlamı yoktur.
7.Ad takmak, alay etmek: Çok yanlıştır. Çocuğun gelişimi üzerinde olumsuz etki yapar.
8.Yorumlamak, analiz etmek, tanı koymak: Kişinin konuşması, kendi duygularını anlatması engellenmiş olur.
9.Güven vermek, desteklemek, avutmak, duygularını paylaşmak: Aile içinde sıkıntılar olduğunda bu durum mutlaka paylaşılmalıdır. Özellikle çocukları geçiştirmek, avutmak yanlıştır. Eğer sorunlar paylaşılmazsa kişi önemsenmediğini düşünür.
10.Soru sormak, sınamak, sorgulamak: Aile içinde bireylerin birbirini sınaması ve sorgulaması güvensizlik ve kuşku oluşturur.
11.Sözünden dönmek, oyalamak, alay etmek, şakacı davranmak, konuyu saptırmak: Aile içinde verilen sözler yerine getirilmez ise güven duygusu sarsılır. Bir eylem yapılacak ya da yapılmayacaktır, bu net olarak uygun ifadelerle ve sebeplerle belirtilmelidir. Oyalamak karşıdaki kişinin güvenini kaybetmeye yol açar. Belli bir süre sonra olabilecek vaatlere bile inanmaz hale gelir. Her olay karşısında şakacı bir tavır almak ciddiyeti eksiltir. Her konu alay konusu değildir. Aile bireylerinin sorunları ciddiye alınmalıdır. Evin küçük çocuğunun sorunu ailenin diğer bireylerine basit gelebilir. Ama bu durum ciddi bir şekilde ele alınmalıdır. Çocuklara kenara itilmiş, basit insanla muamelesi yapılmamalıdır.
Aile toplumun en önemli kurumudur ve kurumun sağlıklı bir iletişim ile yol alması gerekir. Bunun için ailenin tüm bireyleri kendi içinde doğru bir iletişim kurmayı öğrenmelidir. Özellikle çocuklar nerde nasıl davranılması gerektiğini, neyin doğru neyin yanlış olduğunu ilk olarak ailelerinden öğrenirler. Her insan değer verilmeyi hak eder.
Yazar: Serpil Altunyay