Bilgiustam
Bilgiyi ustasından öğrenin

Annatto’nun Kullanım Alanları, Faydaları ve Yan Etkileri

0 1.698

Annatto, Latince ismi Bixa orellana olan, Orta ve Güney Amerika’daki tropik bölgelerde yetişen küçük, çalı şeklindeki achiote ağacının tohumu veya özütüdür. Achiote ağacının Annatto'nun Kullanım Alanları, Faydaları ve Yan Etkilerimeyvesi bir kalp şeklindedir ve kalın, sivri tüylerle kaplıdır. Meyve olgunlaştıkça açılır ve kırmızı tohumları ortaya çıkar. Tohumlar toz haline, macun haline getirilebilir veya uçucu yağ elde edilebilir. Tohumlar ve kağıt hamuru yüzlerce yıldır çeşitli amaçlar için kullanılmaktadır ve Latin Amerika’da yoğun olarak boya, ilaç ve birçok gıdada bir bileşen olarak kullanılmaktadır. Kızılderililer tarafından vücut, saç ve dudak boyamak amacıyla da kullanıldığından “Ruj ağacı” adıyla ve daha farklı isimlerle de bilinmektedir.

Annatto Doğal Bir Gıda Boyasıdır

Annatto yüzyıllardan beri farklı amaçlar için kullanılmıştır. Günümüzde daha çok doğal gıda renklendiricisi olarak ve hafif tatlı ve biberli lezzeti nedeniyle yemeklerin lezzetini arttırmak için bir çeşni olarak kullanılır. Ticari kodu E160b olan gıda boyası annatto’dan elde edilir. Annatto tamamen doğal olmasına rağmen, türetildiği bitkiler sertifikalı organik koşullar altında yetiştirilmedikçe “organik” olarak etiketlenemez. Safran ve zerdeçal gibi sarıdan koyu turuncu-kırmızıya kadar değişen parlak bir renk verir. Rengi, tohumun dış tabakasında bulunan karotenoidler adı verilen bileşiklerden (havuç ve domates gibi diğer birçok meyve ve sebzede bulunan pigmentlerden) gelir. Annatto tereyağı, peynir, margarin, krema, içecekler, kek ve pişmiş ürünler, işlenmiş etler, tütsülenmiş balıklar ve benzeri birçok ticari gıdada güçlü renk tonları nedeniyle kullanılır. Annatto “fakir adamın safranı” olarak da bilinir, çünkü yüksek fiyat ödenmesi gerekmeden safrana benzer bir parlak sarı renk elde etmek için kullanılabilir. Orta ve Güney Amerika’da birçok yemekte farklı sarı renkler için annatto kullanır. Annatto ayrıca çorbaları, güveç yemeklerini ve baharat karışımlarını renklendirmek için de kullanılır. Toz, macun, sıvı ve uçucu bir yağ gibi çeşitli formlarda bulunabilir. Annatto bitki kaynaklı olduğu için, vejetaryenler ve veganlar için kabul edilebilir bir bileşendir.

Annatto’nun Sağlık Yararları

Achiote ağacının tohum ve yaprağının tıbbi olarak nasıl işe yaradığı hakkında çok az bilgi olmasına rağmen annatto çeşitli potansiyel sağlık yararları ile ilişkilendirilmiştir ve diyabet, ishal, yüksek ateş, güneş çarpmaları, baş ağrısı, ödem, mide ekşimesi, sıtma ve hepatit gibi farklı hastalık ve rahatsızlıkların tedavisi için kullanılmıştır. Annatto, yanıkların ve vajinal enfeksiyonların tedavi edilmesi ve böceklerin uzaklaştırılması için doğrudan etkilenen bölgeye uygulanabilmektedir. Annattonun antioksidan, antimikrobiyal, antikanserojen özellikler de taşıdığı bilinmektedir.

Antioksidan Özellikleri

Annatto, terpenoidler, karotenoidler, tokotrienoller ve flavonoidler dahil olmak üzere antioksidan özellikler taşıyan birçok bileşik bulundurur. Antioksidanlar, yüksek miktarlarda olduğunda hücreler için son derece zararlı olan, diyabet, kalp hastalıkları ve kanser gibi sorunlara neden olabilen serbest radikalleri nötralize etmektedir.

Antimikrobiyal Özellikleri

Araştırmalar, gıdalara eklenen annattonun antimikrobiyal özellik kazandırabileceğini Annatto'nun Kullanım Alanları, Faydaları ve Yan Etkileridüşündürmektedir. Test tüpü çalışmalarında annattodan elde edilen ekstraktların ve Escherichia coli ve Staphylococcus aureus de dahil birçok bakterinin büyümesini inhibe ettiği gösterilmiştir. Farklı bir test tüpü çalışmasında annattonun Rhizopus stolonifer, Neurospora sitophila ve Aspergillus niger dahil birçok farklı mantarı öldürdüğü de görülmüştür. Ayrıca, annattonun ekmeğe ilave edilmesi mantarların çoğalmasını engellemiş ve raf ömrünü uzatmıştır. Benzer bir başka çalışmada annatto tozuyla işlem gören ve 14 gün saklanan köftelerde mikrop üremesinin işlenmemiş köftelere göre daha düşük olduğu bulunmuştur. Bu çalışma annattonun gıdaların korunmasında umut verici olduğunu göstermektedir.

Antikanserojen Özellikleri

Öncü araştırmalar annatto’nun kanser ile mücadele potansiyeli olduğunu göstermiştir. Örneğin, laboratuarda yapılan test çalışmaları, annatto özütlerinin kanser hücresi büyümesini baskılayabileceğini ve insanlarda karaciğer, pankreas, prostat, cilt kanseri gibi kanser türlerinde kanserli hücrelerinin ölümüne neden olabileceğini bulmuştur. Annatto’nun antikanser özelliklerinin norbixin ve bixin adlı katotenoidler ve tokotrienoller (bir çeşit E vitamini) de dahil olmak üzere içerdiği bileşiklerle bağlantılı olduğu düşünülmektedir. Bulgular ümit verici olsa da olası kanserojen etkileri bakımından insanlarla ilgili çalışmaların yapılmasına ihtiyaç duyulmaktadır.

Göz Sağlığı ile İlgili Faydaları

Annatto, insanlarda gözlere fayda sağlayabilecek karotenoidler bakımından zengindir. Hayvanlarla yapılan bir çalışmada 3 ay boyunca norbixin takviyesinin yapılması yaşa bağlı makula dejenerasyonu ile alakalı görülen N-retiniliden-n-retiniletanolamin (A2E) adlı bileşiğin birikimini azaltmıştır. Yaşa bağlı makula dejenerasyonu yaşlı yetişkinlerde geri dönüşü olmayan körlüğün nedenleri arasında en baş sıralarda yer almaktadır fakat annatto bu hastalığı tedavi etmek amacıyla tavsiye edilmeden önce insan çalışmalarının yapılması gereklidir.

Diğer Potansiyel Faydaları

Annatto, aşağıda belirtilenler de dahil başka faydalar da sunabilmektedir:
Kalp sağlığına yardımcıdır: Annatto, yaşla bağlantılı kalp rahatsızlıklarına karşı koruyucu Annatto'nun Kullanım Alanları, Faydaları ve Yan Etkileriolabilen tokotrienoller denilen E vitamini bileşiklerinin iyi bir kaynağıdır.
İltihabı azaltabilir: Bazı test tüpü çalışmaları annattodaki bileşiklerin birçok iltihap belirtecini azaltabildiğini göstermiştir.

Güvenlik Endişeleri ve Yan Etkileri

Annatto, gıdalarda makul miktarlarda kullanıldığında çoğu kişi için muhtemelen güvenlidir. Annatto’nun ilaç olarak kullanımının da güvenli olup olmadığı tam bilinmemektedir. Doğal veya yapay tüm bileşenlerde olduğu gibi, bazı kişilerin Annattoya karşı alerji veya olumsuz reaksiyonlar geliştirmesi mümkündür. Alerji semptomları şişlik,kaşıntı, düşük tansiyon, mide ağrısı ve kurdeşendir. Bazen irritabl bağırsak sendromu (IBS) semptomları annatto ile tetiklenebilir. Gebe veya emziren kadınların henüz yeterli araştırma olmadığından gıdalarda bulunan minimum miktarlardan daha fazlasını tüketmemeleri önerilir. Bu doğal gıda renklendiricisi veya onu içeren ürünler tüketilirken olumsuz reaksiyonlar yaşanırsa kullanımı hemen bırakılmalı ve bir doktorla görüşülmelidir.
Annatto tohumlarından antimikrobiyal etkileri olan ve aromaterapilerde kullanılabilen uçucu yağlar elde edilebilmektedir. Uçucu yağlar ya solunarak veya cilde uygulanarak kullanılır, zararlı olabileceği için asla yutulmamalıdır. Annattonun faydaları ve yan etkileri ile ilgili insan çalışmaları eksiktir, bu yüzden daha fazla araştırılmalıdır.

Özel Önlemler ve Uyarılar

Annatto'nun Kullanım Alanları, Faydaları ve Yan EtkileriHamilelik ve emzirme: Hamilelerin veya emzirenlerin annatto almasının güvenilirliği hakkında yeterli bilgi yoktur. Güvenli tarafta kalmak için annatto içeren herhangi bir ürünün kullanılmasından kaçınılmalıdır.
Diyabet: Annatto kan şekeri seviyelerini artırabilir veya azaltabilir. Diyabeti olanlar ve annattoyu ilaç olarak kullananlar kan şekerlerini dikkatlice izlemelidir. Kullanılmakta olan diyabet ilacının dozunun değiştirilmesi gerekebilir.
Cerrahi: Annattonun kan şekeri seviyelerini etkilemesi ameliyat sırasında ve sonrasında kan şekeri kontrolüne müdahale edebileceği konusunda bazı endişeleri artırmıştır. Annatto’nun planlı bir ameliyattan en az 2 hafta önce ilaç olarak kullanımı bırakılmalıdır.

Kaynakça:

https://www.healthline.com/nutrition/annatto#safety
https://www.thespruceeats.com/what-is-annatto-1328462
https://www.rxlist.com/annatto/supplements.htm

Yazar: Müþerreş Özdaş

Bunları da beğenebilirsin
Cevap bırakın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.

Bu web sitesi deneyiminizi geliştirmek için çerezleri kullanır. Bununla iyi olduğunuzu varsayacağız, ancak isterseniz vazgeçebilirsiniz. Kabul etmek Mesajları Oku