Bilimsel Yöntem-2: Hipotezin Test Edilmesi ve Teori

Hipotezin Test Edilmesi

Genel bir tanımlama ya da hipotez kurmak sonu gelmez bir iştir. Araştırıcı, bulduğu sonuçların doğruluğunu kontrol edecek ve kullanım yollarını ortaya çıkaracak test yöntemleri geliştirmek zorundadır. Bu da yine kolay bir iş değildir. Bir hipotez öngörüler için dayanak oluşturabilme özelliğine sahip ve her zaman her yerde test edilebilir durumda olmalıdır. Bir araştırıcı hangi öngörümlerinin test edilebileceğini ve bunlardan hangilerinin hipotezini en iyi şekilde destekleyeceğini bilmelidir.
Bütün bunlar içerisinde belki de en zor olanı, araştırıcının hipotezi ve deney sonuçlarının birbirine uymadığını gördüğü zaman, yaptığı genellemeleri değiştirmek zorunda kaldığında karşılaştığı durumdur. Ama eğer tüm deliller ortaya koyduğu fikri destekliyorsa, araştırıcı bu durumda bunu “teori” olarak bildirebilir. Burada teori kelimesinin anlamının bilim adamlarınca kullanış biçiminin, halk tarafından yaygın olarak kullanıldığı haline pek benzemediğini ifade etmek gerekir. Bir çok kişi bu kelimenin henüz üzerinde denemeler yapılan, çok güçlü olmayan anlamına geldiğini düşünmektedir. Ancak, bir bilim adamı yaptığı saptamaya teori adını vermişse bu, söz konusu sonucunun çok yüksek oranda doğru olduğu anlamına gelir.

Teori

Teori çok sayıda ve tekrar tekrar test edilmiş bir hipotez demektir. Bir teori toplanan tüm veriler tarafından desteklenir durumda ve bu verilerin nedenlerini açıklama yeteneğindedir. Hücre teorisi gibi bir çok bilimsel teori, bu terimin bilimsel olmayan kullanımının dışında bir anlamda gerçek ve var olan durumları gösterir. Ancak bir teorinin doğruluğunu kontrol etme süreci asla sona ermez. Bilimde hiç bir teori tam anlamıyla ve kesin olarak kanıtlanmış değildir. İyi bir bilim adamı en güvendiği genellemelerin bile yeni elde edilen bilgilerle bir anda sarsılabileceğini ve hatta yıkılı p gidebileceğini kabullenmelidir. Tüm teoriler ve hatta fizik kanunları bile bağımsız ve gözlenebilir fenomenlerden başka bir şey değillerdir. Yanlış olduğu bilinen teorilerin bile bilimsel değerleri vardır. Genelde böylesi teorilerin bilimsel literatürden atılması gerektiği düşünülmektedir ancak bunların, deneyleri ve bakış açılarını katalize ettikleri unutulmamalıdır.

Kaynakça:
Discover Magazine

Yazar: Taner Tunç