Ana Fikir (Tema): Verilmek istenen ana fikir çok önemlidir. Çocuk edebiyatının asıl tarafı, eğitici işlevidir. Tema, evrensel, ahlaki doğruları çocuğa kazandıracak, kişiliğini ve kimliğini geliştirerek onun toplum içinde saygın ve başarılı bir yere sahip olmasını sağlayıcı konulardan seçilmelidir. Yazar, bunun dışında çocukları kendi düşünceleri ve bakış açıları doğrultusunda yönlendirecek ve çocukların ruh dünyalarına olumsuz etki yapacak konuların seçilmemesi konusunda özenli davranmalıdır.
Belli Temel Kavram ve Değerler: Aile, doğa, iyi ve güzel gibi temel kavramlar çocuk kitaplarını zenginleştirmek için vazgeçilmez unsurlardır. Yazarlar bu konular doğrultusunda eserlerini ele almalı ve işlemelidir. Bu temel değerler, çocuğun dünya görüşünü zenginleştirmesi bakımından çok önemlidir. Her toplum kendi değerlerini yaşatmak ister. Çocuk edebiyatı ürünleri de hem yerel hem de evrensel değer ve kavramları aşılamak için çok önemli metinler olarak işlev görür.
Konular: Konular, güncel hayata yönelik olmalıdır. İlgi ve beğeni düzeyine uygun olmalıdır. Konular güven artırıcı, geleceğe ümitle bakmalarını sağlayan, insan ve tabiat sevgisini işleyen, değerleri pekiştirici konulardan seçilmelidir. Milli değerler, demokratik anlayış, örf ve gelenekler yer almalıdır.
Kahramanlar ve Yardımcı Kahramanlar: Çocuk, hangi yaş grubunda olursa olsun kendisini kahramanlarla özdeşleştirir. Yazar da, bunu göz önüne alarak oluşturmalıdır kahramanlarını. Fazla kahraman bulunmamalıdır.
Plan: Plan, konu, kahraman ve temanın belirli bir düzen içinde yerleştirilmesidir. Edebi türe göre farklılık gösteren plan, tutarlı bir biçimde tertip edilmelidir. Tema ile konu arasında bütünlük sağlanmalı, anlatılan olaylar sürekli olarak çocuğun ilgisini tutacak biçimde yerleştirilmeli, gereksiz ayrıntılardan kaçınılarak rahat bir anlatım tercih edilmelidir.
Anlatım: Anlatım, hedef kitlenin anlayacağı düzeyde kurgulanmalıdır. Sade, yalın, duru ve açık bir anlatım seçilmelidir. Yüklü ve yoğun anlatımdan kaçınılmalıdır. Günlük hayatta kullanılan kelimeler seçilmelidir. Ancak belli sayıda bilinmeyen kelimeye, öğretme maksatlı yer verilebilir. Üçüncü kişi anlatım tercih edilmişti. Fakat sonraları monolog cümleleri, bilinçaltı konuşmaları anlatımı zorlaştırdığı anlaşıldı. Bu yüzden birinci kişili anlatımlar tercih edilir oldu. Farklı bakış açıları çocuğun okuma zevkini artırır. Anlatımda geriye dönüler, olayların birden yarıda bırakılarak bir başka olayın anlatımına geçilmesi teknikleri, televizyon ve film izleme alışkanlığı kazanmış olan günümüz çocuklarının, gerek algılama güçlerine, gerekse anlatım becerilerine ilave ettikleri alışkanlıklar olarak çocuk kitaplarına kullanılabilir.
Kavramlar: Çocuklar, kavramları anlamakta zorlanırlar. İnsanlar kavramlar olmadan düşünemezler. Çocuk edebiyatının, kitaplarının bir özelliği de kavram kapasitesinin artırılmasıdır. Küçük çocuklar için kavram bilgilerinin zayıflığı sebebiyle özel bir teknikle yazılmalıdır. İyi seçilmiş bir anlatımda kavramlar, çağrışımlar yoluyla verilmelidir. Özne ve yüklem tek olmalıdır. Argo söyleyişlere ile bol mecaz ve istiarelerden kaçınılmalıdır. Edat ve bağlaçlar azaltılmalıdır. İmla kuralları ve ana dili kaidelerine sıkı sıkıya bağlı kalınmalıdır.
Çocuk Kitaplarının Hazırlanmasında Göz Önünde Bulundurulması Gereken Eğitim İlkeleri
Okul programlarını destekleyici nitelikte olmalıdır. Gerçeklerle ilgili olmalıdır. Duygu, düşünce ve hayal gücünü geliştirici olmalıdır. Kitaplar, içinde yaşadığı ülkeyi ve dünyayı salık vermelidir. Üretme becerisini geliştirmelidir. Eserler, çocuğun üretme becerisini geliştirmelidir. Şiddet öğeleri içermemelidir. Estetik duyarlılığa hitap etmelidir. Kişilik oluşturulmasına yardımcı olmalıdır. Dil becerisini geliştirmeye yönelik olmalıdır. Kaderciliğe ve önyargıcılığa sürüklememelidir.
Kaynakça:
Çocuk Edebiyatı, Alemdar Yalçın-Gıyasettin Aktaş, Akçağ Yayınları
Çocuk Edebiyatı, Ferhan Oğuzkan, Anı Yayıncılık
Yazar: Serpil Altunyay