İş hayatının içinde olmak üretmek kadar biraz da bunalmak, yorulmak demektir. Hafta sonu tatillerinde doğanın içinde olmak, ruhu dinlendirmek birçok kişinin tercihidir. Doğaya adım attığınızda onunla bir bütün olduğunuzu ve aslında ne kadar uzak kaldığınızı anlarsınız. Çeşitli canlı türleri arasında yürümek, açık havada olmak, belirlenmiş bir güzergâhta adım adım ilerlemek, narin bir çiçeğe, rengârenk bir böceğe rastlamak, şehir hayatında beton yığınlarının arasında iken pek duyamadığınız kuş seslerine böylesine yakın olmak ve oksijenin tüm bedeni kuşatması zihni de dinlendirecektir. Hiking denilen günübirlik yapılan doğa yürüyüşleri gün boyu oturarak çalışmakta olan insanlar için iyi bir egzersiz yöntemi, hareketlilik kaynağıdır.
Hiking Ve Trekking Arasındaki Fark Nedir?
Genellikle bu iki kavram birbiriyle karıştırılsa da hiking denilen yürüyüşler belirlenen parkurlarda günübirlik yapılmakta, trekking yürüyüşleri ise kamp kurmayı ve konaklamayı da içermektedir. Güney Afrika’da trekking yaya veya kağnı ile göç etmek anlamına gelirken İngilizcede engelli arazilerin ulaşım araçları kullanılmadan yürünerek aşılması anlamındadır. Trekking ve hiking yürüyüşleri arasındaki en temel fark hikingin günübirlik olması ve gece konaklamayı gerektirmemesidir. Trekking yapanlar geceleri bir çadırda ya da bir pansiyonda geçirerek bir sonraki gün yürüyüşlerini devam ettirirler. Bu anlamda Trekking daha kapsamlıdır ve organize olmayı gerektirir. Trekking dağcılığa atılan ilk adım olarak kabul edildiğinden sırt çantalarında taşınan daha profesyonel eşya ve ekipmanlar yürüyüşçüleri yorar ve parkurlar daha yüksek olduğundan zorlayıcıdır.
Hiking Ne Tür Ortamlarda Yapılabilir?
Orman içleri, sahiller, engebeli veya dağlık araziler hiking için tercih edilebilir. Hiking için kurulan özel sosyal kulüpler insanların bir araya gelebilmesini kolaylaştırmaktadır. Kentin dışında seçilen hiking alanlarına organize olmuş bir toplulukla otobüs, minibüs gibi toplu taşıma araçlarıyla ulaşılabilir. Ülkemizin birçok bölgesinde hiking için uygun alanlar bulunmaktadır. Her yaş grubunun yapabildiği hiking aktivitesi 1980 yılı sonrasında daha fazla kişinin ilgisini çekmiş ve yaygın duruma gelmiştir. Yaşanılan şehirlerin en yakınındaki kırsal alanlarda hiking yapılabileceği gibi bir araçla daha uzak bölgelere de gidilebilir. Örgütlü yürüyüşler için daha çok tanınmış ormanlık ve dağlık alanlar tercih edilmektedir.
Hiking İçin Özel Ekipman Gerekli Midir?
Trekkingde olduğu gibi hikingde de grup üyelerinin bazı ekipmanları yanında bulundurmasında yarar görülmektedir. Öncelikle mevsim koşullarına uyan rahat, hafif, hareketi kısıtlamayan kıyafetler seçilmelidir. Kolay ıslanan ama geç kuruyan yünlü ve pamuklu kumaş yerine teri dışarı kolay atabilen, çabuk kuruyabilen sentetik ve polar kumalardan yapılmış giysilerin kullanılması önerilmektedir. Giysiler kalın olmamalı, ince, birkaç kat şeklinde giyilmeli, ihtiyaç duyulduğunda bu katlardan biri çıkarılmalı ve vücut sıcaklığında denge sağlanmalıdır. Vücut sıcaklığının büyük bir kısmı baş kısmından kaybedildiği için soğuk bir havada hiking yapılacaksa mutlaka bere kullanılmalıdır. Sadece soğuklar için değil sıcak havalar için de önlem alınarak yola çıkılmalıdır. Güneş çarpmalarından korunmak için yaz aylarında hikinge katılanlar şapka kullanmalıdır.
Yürüyüş ayakkabılarının seçimi de dikkatli yapılmalıdır. Ayağa iyi oturan, bileği ve ayağı iyi kavrayan, kaymayan, ortopedik ve su geçirmeyen yürüyüş ayakkabıları ve botlar bu iş için ideal seçimlerdir. Kent yakınındaki orta ve kısa mesafeli parkurlarda özel spor ayakkabılarının kullanılması yeterli olacaktır. Yürüyüşe çıkanların yanında taşıyacağı eşyalar için cepleri fazla olan kullanışlı, bel destekli sırt çantaları kullanılmalı, yedek atkı, bere, yağmurluk, çorap, şapka gibi kıyafetler bulundurulmalıdır.
Hikinge Giderken Hangi Tür Yiyecekler Bulundurulmalı?
En az 5-6 saatlik bir hikinge katılacak olanlar sırt çantalarında yedek kıyafetlerin yanı sıra molalarda tüketmek üzere mutlaka su ve isteğe göre başka bir içecek, yiyecek bulundurmalıdır. Konserveler, bisküvi, çikolata, çerez gibi yüksek kalorili, az yer kaplayan gıdalar tercih edilmelidir. Ateş yakma ihtiyacı da duyulabileceğinden kibrit, çakmak gibi eşyalar da çantada bulunmalıdır. Meydana gelebilecek herhangi bir yaralanma durumu da hesaba katılarak basit birkaç parça ilkyardım malzemesi, kaybolma ihtimaline karşı düdük, pusula, GPS, harita, fener, başka ihtiyaçlar için çakı gibi eşyaların da bulundurulmasında yarar görülmektedir. Yürüyüşü kolaylaştırıcı, destekleyici bir baton da hiking sırasında kullanılabilir. Unutulmamalıdır ki doğanın şakası yoktur, her türlü ihmal istenmeyen sonuçlar doğurabilir.
Hiking için Hangi Mevsimler Uygundur?
Tempolu hareket etmeyi gerektiren hiking toplu halde ya da tek başına gerçekleştirilebilen bir doğa sporu sayılabilir. Herhangi bir mevsim hiking için uygundur. Tehlikesi az olan hikinglerin her birinin parkuru ve zorluk derecesi de farklılık gösterecektir. Yürüyüşe çıkacak grubun önceden parkur hakkında bilgi edinmesi, planı öğrenmesi ve birlikte hareket etmesi gerekir.
Hikingde Yürüyüş Süreleri Ve Parkur Çeşitleri
Orta dereceli, 5 veya 6 saatlik parkurlara çıkılabileceği gibi hikingin daha uzun sürmesi de mümkündür. Bir göl ya da orman çevresinde yapılan 8-10 kilometrelik parkurlar kısa yürüyüşler yani hiking kapsamına girer. Bu mesafedeki yürüyüşler zorlu spor dallarını gerçekleştirecek olan kişiler için antrenmanlar, diğer kişiler için de keyif verici, nefes aldırıcı, şehirden uzaklaştırıcı aktivitelerdir. Yaşanılan şehirlerde hiking düzenleyen kulüpler bulabileceği gibi bu işin meraklıları kendi gruplarını oluşturabilir. Zorluk dereceleri bakımından hiking parkurları 6 ayrı gruba ayrılabilir.
*Zorluk derecesi 1 olan parkurlar: Doğa yürüyüşüne ilk başlayanlar içindir. Ortalama olarak 2 saat süren bu parkurlarda iniş, çıkış ve yükselti azdır.
*Zorluk derecesi 2 olan parkurlar: Bu parkurun da eğimi yürüyenleri fazla zorlamaz. Ortalama yürüyüş süresi 3-3,5 saat olan bu parkurların çıkışlı alanları 300 metreden fazla değildir.
*Zorluk derecesi 3 olan parkurlar: Bu grup parkurlar orta dereceli sayılır ve biraz daha eğimlidir. Çıkışlar 500 metreyi bulabileceği gibi patikalar daha dar olabilir. Yaklaşık 5 saati bulan, kondisyon ve deneyim gerektiren bu parkurlar sık ormanlık alanları da kapsar.
*Zorluk derecesi 4 olan parkurlar: Diğer gruptaki parkurlara göre patikalar daha engebeli ve düzensiz olup deneyimi fazla olan yürüyüşçülere hitap eder. Çıkışların 700 metreyi bulduğu bu parkurlar 6,5 saati geçmektedir.
*Zorluk derecesi 5 olan parkurlar: Bu tür parkurlarda yollar oldukça zorlayıcı ve patikasızdır. Ormanlık alanları kapsayan parkurda çıkışlı alanlar 1000 metreyi bulabilir.
*Zorluk derecesi 6 olan parkurlar: Bu parkurlarda yürüyüş süresi 8 saati geçebilmektedir. Engebeli, uzun, 1500 metreyi geçebilen çıkışlara sahip olan bu etaptaki yürüyüşler fazlasıyla zorlayıcı olabilir.
Hikinge Katılacaklar Başka Neleri Bilmeli?
Hikinge katılacak olanlar performans açısından kendi yaş gruplarına uygun kişilerin bulunduğu grupları seçmelidir. Bir kulüp ya da acente aracılığıyla gidilecekse ekibin başı konumundaki kişi eğer varsa basit de olsa sağlık sorunlarıyla ilgili mutlaka bilgilendirilmelidir. Yürüyüşe çıkmadan önce parkur ve süresi hakkında da bilgi alınmalı, grup arkadaşlarıyla küçük bir değerlendirme yapılmalıdır. Yürüyüşle ilgili tecrübesi olmayanlar konuyla ilgili araştırma yapmalı, doğada başlarına gelebilecek olası tehlikelerin neler olabileceğini öğrenmelidir. Doğa yürüyüşleri dağlık bir alanda yapılıyorsa kaya düşebileceği, karlı bir havada gidiliyorsa çığ düşebileceği, sis, yıldırım düşmesi gibi başka tehlikeli durumların da yaşanabileceği unutulmamalıdır.
Hikingde Temel Kurallar Var Mıdır?
Hikinge toplu olarak çıkıldığından belirli kuralları olmalıdır. Çıkılan yürüyüşün temposunu, rotasını, verilecek molaları rehber belirler. Yürüyüşe çıkılmadan önce alınacak ekipmandan ve önlemlerden de rehber sorumludur. Gruptaki kişiler yürünecek yolun özeliklerini bilmelidir. Gruptan kopma, kaybolma, susuz kalma gibi durumlar için bu bilgi önemlidir. Düzenin ve temponun sağlanması için hikingde tek sıra olacak şekilde arka arkaya yürünmelidir. Bu şekilde yürüyüş öndeki ve arkadaki kişilerle haberleşmeyi kolaylaştırır. İkinci bir artçı rehber de yürüyüşün düzenini kontrol edip ekip içindeki kopmaları engeller. Yürüyüş grubundaki herkes rehber ve artçı rehberin talimatlarına dikkat etmeli ve mutlaka uymalıdır.
Hikinge Çıkanlar Nelere Dikkat Etmelidir?
Hikinge çıkmadan önce parkur bilinse de yola çıkıldığında nelerle karşılaşılacağını önceden bilmek mümkün değildir. Her an her yerde sürprizler yaşanabilir. Yola çıkılmadan önce planlama iyi yapılmalıdır. Gruptan herhangi bir sebeple ayrı düşen kişiler olursa buluşulacak bir yer tespit edilmesi işleri kolaylaştıracaktır. Çok sıcak günlerde hikinge çıkmak su kaybını artıracaktır. Bu nedenle daha serin günler seçilmelidir. Katılımcılar kendi performansını dikkate alarak kendine uyan bir grubu seçmelidir.
Dik inişli ve çıkışlı bölgelerde kişiler vücut ağırlıklarını dağıtmak için baton kullanmalı, hemen arkasındaki kişilerle bağlantıda kalmalıdır. Dik yamaçlarda iniş yaparken son derece dikkatli olunmalı, topuklardan destek alınmalı, dizler hafifçe bükülmeli, ayak tabanı yere tam olarak basmalıdır. Yan basmak kayma, burkulma ve düşme riskini artıracaktır. Arazilerdeki eğim 30 dereceyi geçiyorsa fazla yorulmamak için S harfi biçiminde hafif zikzaklar çizerek yola devam edilmelidir. Mesafe biraz uzayacak olsa da bu yöntemle kaza riskini en aza inecek, enerji verimli kullanılacaktır.
Hikingde Molaların Önemi
Hiking yürüyüşlerinde molanın da ayrı bir önemi vardır. Rehber molaları katılımcıların motivasyon ve çeşitli ihtiyaçlarına göre ayarlar. Sık sık mola verilmesi dinlendirici olmaktan öte yorgunluk kaynağı olacak, ekiptekilerin direncini düşürecektir. Genellikle 15-30 dakika arayla verilen kısa, birkaç dakika süren molalar nefesin düzenlenmesini sağlayacak, 50 dakika arayla da verilen 10 dakikalık uzun ana molalar ise açlığı giderecek, su içilecek, tuvalet ihtiyacını karşılayacak ve biraz dinlenecek şekilde düzenlenebilir. Molaların uzunluğu ve sayısı esasen etapların zorluk derecesine göre değişmektedir. Molalarda dikkat edilmesi gereken bir başka nokta terin soğumamasıdır. Hikingler ve trekkingler yeterli önlem alındığında ve kurallara uyulduğunda tehlike barındırmamakta, keyifli bir spor haline gelmekte, beden ve ruh sağlığının korunmasına destek olmaktadır.
Hikingin Kazandırdıkları Nelerdir?
Bir doğa etkinliği dâhilinde çıkılan hiking yürüyüşleri bedensel sağlığa olduğu kadar ruhsal sağlığa da katkı sağlar. Doğanın unutulan güzellikleri gözlerinin önüne serilen kişilerde farkındalıklar artacak, doğaya saygı ve koruma bilinci gelişecektir. Hiking yürüyüşleri bir spor dalı olma niteliğine de sahiptir. Sporcular için antrenman olarak da değerlendirilen hiking yürüyüşlerinde bir dağ tırmanışı da gerçekleştirilebilir. Hiking insanlara hem sosyalleşme hem de yaşanılan şehirlerin yakınlarında olan ama o güne kadar bilinmeyen doğal güzellikleri keşfetme şansı da verir.
Neden Yürüyüş?
Ülkemizde hiking için çok uygun ve güzel bölgeler bulunmaktadır. Şehir ve çalışma hayatının verdiği bunalımdan uzaklaşmanın, doğayla yakınlaşmanın en kolay yolu doğa yürüyüşlerdir. Hiking sırasında rastlanan harika manzaralar ve güzellikler fotoğraflar aracılığıyla farklı insanlarla paylaşılabilir. Bunun dışında yürüyüş iyi ve kolay bir spor olup bazı hastalıklar için farklı kasları çalıştırarak fizik tedavi gibi iş görür. Fazla olan kilolarından kurtulmak isteyenler için de hiking önerilebilir. Yürüyüş sırasında molalar verilip kamplar kurulup hiking daha eğlenceli bir hale getirilebilir. Yürüyüş grupları insanların sosyalleşmesi için bir araçtır. Avrupa’da yürüyüş için hazırlanmış yollar genellikle kent dışındadır. Yürüyüş yapanları bir araya getiren dernekler, kulüpler hem hiking turları düzenlemekte hem de doğanın bozulmaması için bilinç kazandırmakta, konaklama tesisleri açmaktadır.
Sırt çantalı yürüyüşler, kampçılık, yön bulma sporu ve kayak krosu gibi aktivitelerde yürüyüş önemlidir. Yürüyüşte deneyim kazandıkça kişiyi fazla yormadan ilerleme yeteneği, doğa ve kuş gözlemciliği de alınan keyif artmaktadır. Uzak ya da yakın bir bölgede yapılacak hikinglerin keyfinin kaçmaması için yürüyüşe katılacak herkes gerekli eşyaları yanında bulundurmalı ve kampçılık tekniklerini, alınabilecek güvenlik önlemlerini bilmelidir.
Kaynakça:
https://yoldanciktim.com/hiking-nedir/
http://www.dogakolik.com/doga-yuruyusu/hiking-nedir-yuruyusun-tarihcesi/
https://www.gezirehberleri.com/hiking-nedir/#.WmONUllUxdg
Yazar:Müşerref Özdaş