Batı dillerindeki “imaj” kelimesinin Türkçe karşılığı olarak türetilen “imge” kelimesi, “işaret” anlamına gelen Türkçe “im” kelimesinden türemiştir. İm, yani işaret bir varlığın, olayın ya da durumun işaret ettiği başka bir varlık, olay ya da durumdur. “Hayal” kelimesi ile de karşılanan imge, Osmanlı edebiyatındaki mazmun kelimesi ile benzer anlamlara sahiptir. Mazmunların kalıplaşmış ve belirli bir anlamı kastetmesine karşı imge daha bireysel bir öze sahiptir.
İnsanı çevreleyen doğa ve toplum, onun hayal kurmasını sağlar. Yani tüm somutluğu ile gerçek, hayalin kaynağıdır. İnsanlar, tarih boyunca kendilerini türlü şekillerde etkileyen ve biçimlendiren gerçekle yüz yüze gelmiş, gerçeği görünen ve görünmeyen yönleri ile kavramaya çalışmıştır. Gerçek bir bakıma insanoğlunun en büyük problemi olmuştur. İşte, gerçeği algılamaya ve kavramaya çalışan insanoğlu, gerçeğin bir adım ötesine gitmek suretiyle gerçekle onu yapan metafizik arasındaki ilişkiyi tespit etmeye çalışmıştır. Gerçeğin kendi doğallığının dışında işleyen bir sürecinin ve varlık biçiminin olduğunu keşfetmekle başlayan hayaller, giderek gerçekle gerçek olmayan arasındaki ilişkiyi belirleyen bir zihin mekanizması olmaya başlamıştır. Şöyle demek mümkün aslında: Gerçeği dinsel, felsefi ve bilimsel açıdan anlamaya ve kavramaya çalışan insanoğlu, gerçeğin ötesine bir meta gerçek olduğunu fark etmiştir ki imge, insanoğlunun bu fark edişinin bir sonucu olarak belirmiştir.
Görüldüğü gibi tüm bunlar zihinsel bir faaliyetin sonucu olarak ortaya çıkmıştır. Yani imge, insan zihninin gizemli faaliyetinin ortaya çıkardığı bir mekanizmadır. Zihin akletme, fikretme, duyumsama, anlama ve algılama, unutma gibi pek çok faaliyeti yapan merkezdir. İnsanoğlunun bedenine yön veren, bedenin çalışmasını sağlayan zihin, aynı zamanda hayal dünyasının, bir başka deyimle imgelemin, da çalışmasını sağlar. 
İnsan; gördüğü, duyduğu, dokunduğu, kokladığı ve tattığı her şeyi evvela somut tarafı ile algılar. Bu varlıkları maddi cephesi ile, kendisine verdiği haz ve elemle bir yere konumlandırır. Önceki tecrübeleri ve halihazırdaki bilgi birikimi ve şartları, insanın karşılaştığı ve temas içerisinde olduğu varlığı zihinsel süreçlerini kullanarak algılamasını mümkün kılar. Kendisine etki eden varlığı, olayı ya da durumu gerek sadece görünen ve fark edilen cephesi ile değerlendirir gerekse onu maddi cephesinin ötesine geçerek tarif eder. Bazen de hem somut hem de soyut var oluşunu bir arada değerlendirerek kendisine doğrudan ya da dolaylı olarak etkide bulunan varlığa anlam vermeye çalışır.
İmge, zihnin yukarıda tarif edilen fark etme, algılama, tanıma, tespit ve tarif cehdinin bir sonucu olarak ortaya çıkan bir zihinsel açıklama biçimidir. Zihin sağlığına sahip olan herkes, tüm bu süreçleri kullanarak imge üretir. Farkındadır ya da değildir, ama herkesin belleği ister istemez gerçekten yola çıkarak hayal kurar. Bazen buna saçma ya da anlamsız der, ama bu zihinsel faaliyeti, doğasının bir gereği olarak daima yapar. Sıradan bir insan yaptığının imge yaratma faaliyeti olduğunu bilmezken sanatçı (şair, ressam, heykeltıraş, müzisyen, romancı vs.), sanatsal amaçlarını gerçekleştirmek için bilinçli olarak imge üretir.
Gerçek; sanatçıyı daraltır, onu belli bir kalıba sokar, adeta hareket edemez hale getirir. Sanatçı da gerçek hapishanesinden imge kurarak uzaklaşır, bir bakıma gerçeğin ötesine geçerek metafizik olanı yakalamaya çalışır. Şair sözcükleri, ressam boyaları, heykeltıraş taşı ve plastiği, müzisyen notaları kullanarak daha önce hiç kimsenin görmediği, duymadığı ve hissetmediği bir varlık biçimine vücut verir. İmge, sanatçının karşılaştığı varlığı nasıl algıladığını ortaya koyan bir yansıma biçimidir. Duyarak, koklayarak, dokunarak, görerek ve tadarak ilişkiye girdiği varlığı, yine bu duyusal faaliyetleri yaparak orijinal, daha önce hiç rastlanmamış ve şahsına münhasır biçimde ifade eder ki imge, işte tam da bu noktada ortaya çıkar. Sanatçının duyusal faaliyetinin bir sonucu olan ve sanatçıyı sanatın doğasına dahil eden imge (imaj, hayal), onun gerçeği algılama çabasının bir sonucudur.
Kaynakça:
İmge Nedir, Metin Cengiz, Şiir Yayınları
Yazar: Korhan Altunyay