Bilgiustam
Bilgiyi ustasından öğrenin

İnsan Embriyosunun Gelişmesi

0 368

İnsanlarda yumurta, ovulasyondan hemen sonra henüz oviduktun yukarı kısımlarındayken döllenir. Bölünmeye başlar ve döllenmeden 6-10 gün sonra, uterus duvarına tutunduğu sırada blastula aşamasına gelir. Tutunma işlemi sırasında, embriyoyu, gelişmesinin geri kalan kısmında sıvı dolu bir ortamda tutacak olan amniyon oluşmaya başlar. 23. günde diğer iki embriyonik zar -koriyon ve allantoyis- uterusun maternal dokularıyla birlikte işlev gören bir plasenta oluşturmuştur. Koriyon, plasentanın fetal tarafındaki parmak benzeri villusları, allantoyis ise kan damarlarını oluşturur. Bu zamana kadar sinir yarığı tamamlanmış, mezoderm de iyi gelişmiş ve tek tek segmentler (somitler) kolayca ayırdedilebilir duruma gelmişlerdir. Tübüler embriyonik kalp, haftada bir atmaya başlamıştır.
İnsan Embriyosunun GelişmesiGelişmenin ilk ayının sonunda, şimdi artık kol ve bacak tomurcukları belirmiş olan embriyo 5 mm uzunluğundadır. Eller ayaklar henüz parmaksız eldiven gibidir ve el ve ayak parmakları henüz birbirinden

ayrılmamıştır.
İkinci ay sırasında embriyonun boyu yaklaşık 30 mm’ye ağırlığı ise 1 grama ulaşır. Bu ayın sonunda (yani gelişmenin 8. haftasından sonra) embriyoya fetus adı verilir ve artık o bir insandır. Birbirinden oldukça ayrı gözleri olan düz bir yüzü vardır ve el ve ayak parmakları birbirinden ayrılmışlardır. Beyin yapısal organizasyon göstermeye başlamıştır ve duyu organlarının oluşumu oldukça ilerlemiştir. Kaslar mümkün olan bazı hareketlere yeterli olacak kadar farklılaşmıştır. İskelet sertleşmeye başlamıştır. Kan hücrelerinin esas yapım yeri olarak görev yapan karaciğer, orantısal olarak daha sonra olacağından daha büyüktür.
Gelişmenin ilk iki ayı süresince embriyo ciddi bozukluklara yol açabilecek çeşitli faktörlere özellikle duyarlıdır. Örneğin eğer bu süre içinde anne kızamıkçığa yakalanacak olursa normalde orta şiddetteki viral hastalık, fetusta kalp bozukluklarına, gözlerde katarakta ya da sağırlığa yol açabilir.
Anne tarafından gebeliğin erken dönemlerinde alınan sakinleştirici ilaç, talidomitin yol açtığı felaket kamuoyu tarafından iyi bilinmektedir. Geçtiğimiz yıllarda annenin alkol ve kokayin kullanması sonucunda ortaya çıkan fetus anormalliklerinde (fetal-alkol sendromu) dikkat çekici bir artış olmuştur. Kimyasalların yol açtığı bu problemler sadece morfolojik bozuklukları değil, ciddi zeka geriliği ve kişilik bozukluklarını da içermektedir.
13. haftanın sonunda fetus yaklaşık 100 mm uzunluğundadır ve vücut oranları, doğumla beklenenlere doğru yaklaşmıştır. Fetusun cinsiyeti dışarıdan saptanabilir. Beyin son şeklini almaya başlamış ve duyu organları neredeyse tamamlanmıştır. Kalp de hemen hemen son şeklini almıştır. Kendiliğinden hareketler sıklaşmıştır. Gelişmenin bu noktasında, tüm fizyolojik sistemlerin temel modeli oluşmuştur.
Fetal gelişmenin geri kalan kısmı büyük ölçüde, ince ve ayrıntılı işlerin ve tüm vücut büyüklüğünde artışın kombinasyonundan oluşur (fetusun ağırlık artışının %90’ından fazlası son dört ayda olur). Bu sırada kemik iliği, kan hücrelerinin esas yapım sorumluluğunu karaciğerden devralır. Gözler ışığa ve daha sonra kulaklar sese duyarlılık kazanır. Birçok yeni beyin hücresiİnsan Embriyosunun Gelişmesi yapılır ve çok sayıda yeni sinir devreleri kurulur ve bunlar doğuma kadar ve doğumdan sonra da işlev yaparlar.
24. haftanın sonunda, eğer solunum yardımı alır ve bir inkübatör içinde tutulursa, fetusun uterus dışında yaşama şansı yüksektir. Yine de o kadar küçük (yaklaşık 0.7 kg) ve az gelişmiştir ki hayatını aylarca tehdit edecek birçok tıbbi problemle karşı karşıyadır. Diğer yandan eğer doğum tam zamanında (ortalama olarak annenin son düzenli menstürasyon periyodunun başlangıcından 280 gün sonra) gerçekleşirse yaşama şansı yüksektir.
Doğum sırasında dolaşım sisteminde, çok önemli çeşitli yapısal değişiklikler meydana gelir: Plasenta dolaşımı kesilir, duktus arteriyosus (pulmoner arter ile aorta arasındaki kestirme yol) kapanır, akciğerler ilk kez havayla dolar, kan pulmoner sisteme girmeye zorlanır ve fetal hemoglobin yapımının yerini erişkin tip alır.

Kaynakça:
https://www.sciencedirect.com

Yazar: Taner Tunç

Bunları da beğenebilirsin
Cevap bırakın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.

Bu web sitesi deneyiminizi geliştirmek için çerezleri kullanır. Bununla iyi olduğunuzu varsayacağız, ancak isterseniz vazgeçebilirsiniz. Kabul etmek Mesajları Oku