Kariyer seçimi yapmak kolay değildir, çünkü aynı zamanda bir yaşama biçimine de karar vermek demektir. Yürünebilecek birçok yolun hepsini teker teker deneyerek, en tatmin edici olanını bulmaya çalışmanız olanaksızdır. Doğru bir kariyer seçimi yapmak için, öncelikle tüm becerilerinizi, ilgi alanlarınızı ve tutkularınızı bir liste haline getirmenizde yarar vardır. Ardından, becerilerinize ve hedeflerinize en fazla uyan, geniş bir alan seçmelisiniz. O alandaki çeşitli işlerin ayrıntılarının ve gelir durumlarının araştırılmasından sonra, olasılıkları azaltmak için de kişisel niteliklerle işlerin gerektirdiği günlük sorumluluklar eşleştirilmelidir.
Becerilerin ve İlgi Alanlarının Değerlendirilmesi
1) Tüm becerilerinizin ve güçlü yönlerinizin, abartısız, samimi bir listesini hazırlayın. Fiziksel becerilerinizi, pratik çözümler üretebilme, yaratıcılık gibi özelliklerinizi dikkatlice gözden geçirin. Belki de içinizde gizli bir sanatçı, bir mali danışman, mükemmel bir satış elemanı veya bir futbol oyuncusu vardır. Tarihsel olaylarla ilgilenmeyi tutku haline getirmiş bir tarihçi, zamanı en verimli şekilde yönetebilen bir yönetici, uzaysal akıl yürütme becerilerine sahip bir matematikçi, olağanüstü bir konuşma yeteneği veya doğal bir teknoloji yeteneği sahibi olabilirsiniz. Aklınıza gelebilecek her becerinizi ve güçlü olan yönünüzü listenize ekleyin.
2) İlgi ve tutkularınızı keşfedin. Örneğin doğada zaman geçirmek, partilere katılmak, başka kültürleri incelemek, model uçak ya da gemi yapmak, seyahat etmek, okumak, müzik dinlemek, yüzmek, bilimsel deneyler yapmak, hayvanlarla ilgilenmek, yemek pişirmek, motosiklet kullanmak, balık tutmak veya heykeller yapmak gibi, nelerden hoşlandığınızı düşünün, listesini yapın ve önceki listeyle eşleştirin.
3) Emeklilik yaşına geldiğinizde nasıl anılmak istediğinizi hayal edin. Geleceğe bakın ve neyin hayatınızın eseri olmasını istediğinizi düşünün. Nasıl ve kim olarak bilinmek istediğinizi belirlemek, hangi kariyer yolunu seçmeniz gerektiğini belirlemenize yardımcı olacaktır.
4) Çevresel beklentilerden çok kendi isteklerinize odaklanın. Aile üyelerinizden, öğretmen ve arkadaşlarınızdan, tanıdıklarınızdan çeşitli öneriler gelmesi alışılmış bir durumdur. Bu önerilere uyarsanız onları mutlu edebilir, ancak kendinizi mutlu edemeyebilirsiniz. Diğer insanların sizinle ilgili beklentilerini değil, gerçekten ne yapmak istediğinizi düşünün. Örneğin, babanız sizden aile şirketini devralmanızı bekliyorsa, oysa siz bir işletmeci değil öğretmen olmak istiyorsanız, yüreğinizi takip edin. Önceleri belki üzülmesine rağmen, sevdiğiniz bir işi yaptığınızı ve mutlu olduğunuzu gördüğünde, doğru bir kariyer seçmiş olmanız ona da mutluluk verecektir. Kariyer yolunuzu seçmek, kendi güçlü yönleriniz, zayıf yönleriniz, ilgi alanlarınız, değerleriniz ve gelir beklentileriniz hakkında kapsamlı bilgiye dayalı kişisel bir karar olmalıdır.
5) Kariyer testlerinden yararlanın. Ne tür bir işin ve çalışma ortamının size en uygun olduğunu bulmak için, özel olarak formüle edilmiş bir dizi soruyu içeren çok sayıdaki kariyer testlerinin arasından bir kaç tanesini seçebilirsiniz. Bu testler, kariyer seçiminize yardımcı olmak için, güçlü yönlerinizi, zayıf yönlerinizi, ilgi alanlarınızı ve kişilik özelliklerinizi analiz etmektedir.
Seçeneklerin Daraltılması
1) Çalışma alanlarını tüm boyutlarıyla düşünün. Bir alan, tek bir işten çok daha fazlasıdır ve birçok işi ve çeşitli kazanç olanaklarını da kapsar. Hangi alana girmek istediğiniz konusunda bir fikriniz olduğunda, o alan içindeki tüm olasılıkları düşünün. Örneğin, sağlık alanında çalışmak isterseniz, hemşire, doktor, cerrah, diş hekimi, fizyoterapist, protez uzmanı, hasta yönlendirme sekreteri, hastane muhasebecisi, laborant, radyoloji teknisyeni, eczacı vb. olabilirsiniz.
2) Alandaki çeşitli işlerin gerektirdiği özellikleri araştırın. Bazı işler teoride harika görünebilir, ancak tam olarak neyin içine gireceğinizi bilmeniz önemlidir. Örneğin, hayvanları çok seviyor olabilirsiniz, ama açık yara, kan ve iğne görmeye dayanamıyorsanız, veterinerlik sizin için uygun bir iş değildir.
3) Niteliklerinizi saptadığınız potansiyel işlerle eşleştirin. Mizaç ve kişilik özelliklerinize uyan bir kariyer seçmeniz önemlidir. Başkalarıyla etkileşimde bulunarak grup ortamında çalışmak mı ya da yalnız başına çalışmak mı istersiniz? Ayrıca, bir yönetici olmayı mı, yoksa bir uzman olmayı mı tercih edeceğinizi düşünün. Ayrıntılara mı odaklanmayı seviyorsunuz veya yeni fikirler geliştirmeye mi meraklısınız, ya da zamanı iyi yönettiğinizi mi düşünüyorsunuz? Örneğin, teknoloji alanında çalışmak istiyorsanız, ancak diğer çalışanlarla veya müşterilerle sürekli etkileşimde bulunmaktan hoşlanmıyorsanız, işin pazarlama bölümü yerine araştırma geliştirme bölümünde çalışmayı seçebilirsiniz.
4) Geleneksel olmayan veya alanlararası işleri de düşünün. Çok çeşitli becerilere sahipseniz, birden çok alandaki fırsatları değerlendirebilirsiniz. Eğitiminizin veya tecrübenizin farklı bir alanda çalışmanıza izin verip vermediğini de araştırın. Örneğin, bir edebiyat öğretmeni, dergi editörlüğü veya yayıncılık yapabilir.
5) Bir staj ya da çıraklık dönemi geçirmeniz, o işin sizin için doğru olup olmadığını öğrenmenin en iyi yollarından biridir. Edineceğiniz deneyimin ötesinde, ayrıca, tanışacağınız diğer çalışanlarla kuracağınız bağlantılar size belki de yeni fikirler ve olanaklar kazandırabilir.
6) Yalnızca kazanabileceğiniz paraya göre acele bir karar vermemeye dikkat edin. Mali açıdan güvenli bir gelecek elde etmek isteseniz de, beklediğiniz gelir kararınızda belirleyici olan tek faktör olmamalıdır. Çeşitli işlerin potansiyel gelirini araştırın, ancak en fazla parayı kazanacağınız yeri seçmekten çok, kendinize en uygun olduğunu düşündüğünüz, başarılı olabileceğiniz birimi seçmeyi hedefleyin. Bu size tatmin edici başarılı bir kariyer ve dolayısıyla yeterli geliri de sağlayacaktır.
Karar Verme Aşaması
1) Seçtiğiniz iş için hangi niteliklere sahip olmanız gerektiğini iyi belirleyin. Sahip oldukları özgeçmiş ayrıntılarını öğrenmek için o işte çalışanlarla görüşün. Araştırmaya, sahip olmanız gereken diploma ve sertifikalar, tamamlamış olmanız gereken mesleki kurslar, geçmiş deneyimler gibi bazı minimum gerekliliklerden başlayabilirsiniz.
2) Eğer gerekiyorsa eğitiminize devam edin. Pek çok iş, belirli bir veya birkaç sertifika, lisans veya lisansüstü eğitim gerektirebilir. Belirli bir işi seçmiş, ancak gerekli şartları karşılayamıyorsanız, istenen bütün nitelikleri elde etmeye yönelik adımları hemen atmalısınız. Bu arada, örneğin, akşamları eğitime devam ederken yarı zamanlı çalışabilirsiniz.
3) En uygun olduğunu düşündüğünüz işlere başvururken, her bir pozisyon için eğitiminizi, tecrübenizi ve ilgili becerilerinizi ayrıntılarıyla özetleyen, ancak başvurduğunuz kuruluşun ilgisini çekecek farklı, özel hazırlanmış bir özgeçmiş gönderin. Her başvuruzda, ilgilendiğiniz pozisyona, bölüme veya şirkete nasıl bir katkıda bulunacağınızı açıklayan özel bir kapak yazısı ekleyin. Tüm belgelerinizin düzgün ve eksiksiz olduğundan emin olun.
4) Şirket değerlerinin sizin değerlerinizle örtüşüyor olmasına dikkat edin. Sizin için vazgeçilmez önemde olan şeylerin neler olduğunu ve nelerde pazarlığa ve uzlaşmaya açık olabileceğinizi, görüşmelerden önce ayrıntılı biçimde düşünün.
Kaynakça : – Jeff Goins, “The Art of Work”, Thomas Nelson, (2015)
– Roman Krznaric, “How To Find Fulfilling Work”, Pan Publishing, (2012).
Yazar : Oben Güney Saraçoğlu