Çok hücreli basit canlılar, genellikle birbirlerinden çok az farklılık gösteren organlara sahiptirler. Fakat daha büyük ve daha gelişmiş hayvanlar, görev bakımından aralarında işbirliği olan ve organ sistemleri olarak adlandırdığımız çok sayıda özel organlara sahiptirler.
Çeşitli tipteki hücrelerin ve dokuların birleşmesiyle meydana gelen hayvan organına insan derisi bir örnek olarak gösterilebilir. Bizde bıraktığı ilk izlenimden farklı olarak oldukça karmaşık bir yapı gösterir.
Deri, hayvanlarda bulunan 4 temel tipteki dokunun hepsini içerir: epitel doku, bağ doku, kas ve sinir doku. Bu dokuların belirli kısımlarının değişmesiyle, bezler, kanallar, kıllar, kan damarları ve duyu almaçları gibi oldukça karmaşık yapılar oluşur. Bütün bu yapı elemanları işlevsel bir organı oluşturmak için bir araya gelmişlerdir. Bu durumdaki bir organ çok farklı şekillerde görev yapar:
Vücudun koruyucu bir örtüsü olarak, zararlı ve hastalık yapan organizmaların içeri girmesini engellemek;
Fazla su kaybını önlemek;
Birçok atık maddenin vücuttan uzaklaştırılmasını sağlamak;
Vücut sıcaklığının sabit tutulmasına yardımcı olmak;
Taşıdığı sinir uçlarıyla dış ortamdan gelen uyarıları almak
Besinleri depo etmek gibi görevleri vardır.
Sistemlerden bizim için önemli olanlar aşağıdaki şekilde gruplandırılmıştır:
1. Sindirim sistemi, besinlerin elde edilmesini ve kullanılabilir hale getirilmesini sağlar;
2. Solunum sistemi, oksijenin vücut içerisine alınması ve atık karbondioksidin dışarı verilmesi şeklindeki gaz değişimini sağlar;
3. Dolaşım sistemi; hayvanların iç taşıma sistemidir;
4. Boşaltım sistemi, yalnız vücuttan atıkların uzaklaştırılmasında değil, aynı zamanda vücut sıvılarının kimyasal yapılarının düzenlenmesinde de görev alır;
5. Endokrin sistemi, onların bezleri ve salgıladıkları hormonlar iç kontrolde önemli bir rol oynar;
6. Sinir sistemi, gelişmiş çok hücreli hayvanlarda birçok görevin gerçek bir şekilde eşgüdümünü sağlar;
7. İskelet sistemi, vücuda destek sağlar ve bazı hayvanlarda vücut şeklini oluşturur;
8. Kas sistemi, hayvanların hareketinde çok önemli görevleri vardır;
9. Üreme sistemi, yeni bireylerin oluşumunu sağlar.
Kaynakça:
https://www.sciencedirect.com
Yazar: Taner Tunç